Το περιβάλλον εργασίας Plasma που αναπτύσσεται από την κοινότητα KDE αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα που έχει να επιδείξει ο ανοιχτός κώδικας στον τομέα του σχεδιασμού γραφικών διεπαφών.
Σύγχρονο στην εμφάνιση αλλά και στις λειτουργίες, ευέλικτο, παραμετροποιήσιμο όσο κανένα άλλο και έχοντας εισαγάγει τεχνολογικές καινοτομίες που ενέπνευσαν άλλα γραφικά περιβάλλοντα ανοιχτού κώδικα μα και ιδιοταγών λειτουργικών συστημάτων, πρωτοπορεί και συνεχίζει την ανάπτυξή του για 22 συναπτά έτη, με βάση τον πραγματισμό στη χρήση και όχι τη δημιουργία οπτικών εντυπώσεων που δεν έχουν πρακτικό όφελος.
Η δική μου γνωριμία με το Plasma έγινε στις απαρχές του KDE SC 4, το μακρινό 2008, και από τότε παραμένω σταθερά χρήστης του. Πλέον, έπειτα από τόσα χρόνια, μπορώ να πω πως έχω καταφέρει να αποκτήσω μια σχετική εμπειρία μέσω της καθημερινής αλληλεπίδρασης με αυτό. ΣημείωσηΌπως ισχύει για κάθε γραφικό περιβάλλον, αν επιθυμείτε άρτια εμπειρία χρήσης του Plasma, συνιστώ να το χρησιμοποιείτε με μια διανομή που το υποστηρίζει ολοκληρωμένα και στην τελευταία του έκδοση.
Έτσι, αποφάσισα να αποτυπώσω αυτήν την εμπειρία σε μια εκτενή σειρά άρθρων που έχουν στόχο να ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους χρήστες, αποκαθιστώντας ορισμένες ανακρίβειες και λανθασμένες εντυπώσεις που αναπαράγονται κατά καιρούς, αλλά και να προβάλουν την εξαιρετική δουλειά που κάνουν οι προγραμματιστές της κοινότητας KDE.
Φέρνοντας το Plasma στα μέτρα μας
Μια από τις συνήθεις απόψεις που εκφράζονται για το Plasma έχει να κάνει με την πληθώρα των επιλογών παραμετροποίησης που αυτό προσφέρει, κάτι που φαίνεται να ξενίζει ορισμένους. Αδυνατώ να καταλάβω γιατί το μεγάλο εύρος παραμετροποιήσιμων στοιχείων μπορεί να μπερδέψει κάποιον —όταν, μάλιστα, ακριβώς αυτό είναι ζητούμενο σε άλλα γραφικά περιβάλλοντα.
Απλό από προεπιλογή, ισχυρό όταν χρειάζεται.
Δεν είναι απαραίτητο να πειράξουμε κάποια ρύθμιση αν δεν το επιθυμούμε. Το περιβάλλον θα λειτουργεί αποτελεσματικά σε κάθε περίπτωση, καθώς εφαρμόζονται οι λεγόμενες «λογικές προεπιλογές» (αγγλ. «sane defaults»). Οι επιπρόσθετες λειτουργίες -σε αντίθεση με άλλα γραφικά περιβάλλοντα- υπάρχουν ως επιλογή, όμως δεν απαιτούνται για να έχουμε ικανοποιητική εμπειρία χρήσης.
Εδώ θα αρπάξω την ευκαιρία και θα ξεκινήσω από τις ρυθμίσεις συστήματος που μας προσφέρει το Plasma, επεξηγώντας αναλυτικά τις λειτουργίες, ώστε να διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος σύγχυσης, όπως επίσης και να γίνει διακριτή η υφέρπουσα δυναμική του περιβάλλοντος.
Το εισαγωγικό παράθυρο μας παρουσιάζει οργανωμένες τις ενότητες των ρυθμίσεων σε μια κάθετη μπάρα, καθώς και τους πιο συχνά χρησιμοποιούμενους τομείς για άμεση πρόσβαση.
Από το εικονίδιο του μενού στην πάνω αριστερή γωνία, μπορούμε να μεταβούμε στην παλιότερη ταξινόμηση με τα μεγάλα εικονίδια, να διαβάσουμε (στον περιηγητή μας) το εγχειρίδιο των ρυθμίσεων, να προχωρήσουμε στην αναφορά κάποιου σχετικού σφάλματος ή να δούμε ορισμένες πληροφορίες για τις ρυθμίσεις συστήματος και την κοινότητα KDE. Λίγο πιο δεξιά υπάρχει το πεδίο της αναζήτησης αλλά και ένα κουμπάκι που μας επιστρέφει στην αρχική προβολή.
Ένα χρήσιμο στοιχείο που προστέθηκε στις τελευταίες εκδόσεις είναι η δυνατότητα να επισημάνουμε τους τομείς των ρυθμίσεων όπου έχουμε πραγματοποιήσει αλλαγές, κάνοντας κλικ στο κουμπί που βρίσκεται στο κάτω αριστερό μέρος του παραθύρου, ώστε να μη χρειάζεται να θυμόμαστε ή να ψάχνουμε.
Η εμφάνιση στο Plasma
Η πρώτη ενότητα των ρυθμίσεων παραμετροποίησης αφορά την εμφάνιση του γραφικού περιβάλλοντος, και αμέσως αρχίζουν να φαίνονται οι πλούσιες επιλογές που είναι διαθέσιμες για τους χρήστες.
Καθολικό Θέμα
Ο τομέας «Global Theme» μας επιτρέπει να αλλάξουμε πλήρως την εμφάνιση του Plasma με ένα μόνο κλικ, και περιλαμβάνει παραμετροποιήσεις που εκτείνονται από το θέμα των εικονιδίων και την ταπετσαρία ως τη διάταξη των στοιχείων στην οθόνη μας.
Με τα σχετικά κουμπιά στο κάτω μέρος του παραθύρου, μπορούμε να επιλέξουμε τη χρήση της τρέχουσας διάταξης (χρήσιμο αν έχουμε μετακινήσει τη μπάρα εργασιών στο πάνω μέρος της οθόνης, ας πούμε), να κατεβάσουμε νέα καθολικά θέματα ή να επαναφέρουμε τις προεπιλογές.
Φυσικά, δεν περιοριζόμαστε στις έτοιμες επιλογές. Μπορούμε πάντα να συνθέσουμε το δικό μας, απόλυτα προσωπικό καθολικό θέμα προσαρμόζοντας τα επιμέρους στοιχεία, όπως θα δούμε παρακάτω.
Στυλ Plasma
Εδώ διαλέγουμε τον τρόπο εμφάνισης αποκλειστικά για το Plasma, δηλαδή για τη μπάρα εργασιών και τα εφαρμογίδια, που αποκαλούνται «plasmoids».
Στο πάνω μέρος του παραθύρου, έχουμε τη δυνατότητα αναζήτησης αλλά και προβολής των θεμάτων ανάλογα με το κύριο χρώμα τους, ενώ στο κάτω μέρος θα βρούμε κουμπιά για εγκατάσταση από αρχείο ή λήψη. Βεβαίως, και εδώ μπορούμε να διαβάσουμε το σχετικό τμήμα του εγχειριδίου και να κάνουμε επαναφορά των προεπιλογών.
Μια σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι ορισμένα θέματα του Plasma ακολουθούν αυτόματα το χρωματικό θέμα που έχουμε επιλέξει, παρέχοντας ομοιόμορφη εμφάνιση στην οθόνη μας.
Στυλ εφαρμογών
Η εμφάνιση των εφαρμογών μας μπορεί να προσαρμοστεί ανεξάρτητα από το υπόλοιπο περιβάλλον, μέσω του μενού «Application Style». Τα προεπιλεγμένα στυλ είναι τα «Breeze» και «Fusion», αλλά μπορούμε να εγκαταστήσουμε και τη μηχανή «Kvantum» που μας δίνει ακόμα περισσότερες επιλογές.
Καθώς οι προγραμματιστές του Plasma ενδιαφέρονται για την ολοκληρωμένη εμπειρία χρήσης, έχουμε ενσωματωμένη τη δυνατότητα παραμετροποίησης και των GTK εφαρμογών, ενώ θα βρούμε και επιλογές για την εμφάνιση και τη θέση των εικονιδίων στα μενού των παραθύρων.
Το ίδιο εύκολα μπορούμε να αλλάξουμε και τα πλαίσια των παραθύρων ή να κατεβάσουμε άλλα, να προσαρμόσουμε το πλάτος τους και να ορίσουμε τα κουμπιά χειρισμού τους, χωρίς να απαιτούνται εντολές τερματικού και ξεχωριστές εφαρμογές.
Χρώματα
Αν δε θέλουμε να μπλέξουμε με τις ρυθμίσεις εμφάνισης αλλά επιθυμούμε να αλλάξουμε τον χρωματικό τόνο, μπορούμε να κάνουμε απλά αυτό. Στο μενού «Colors» θα βρούμε τις διαθέσιμες χρωματικές παλέτες, με τις γνωστές δυνατότητες αναζήτησης, προβολής, λήψης και εγκατάστασης.
Μετακινώντας τον δείκτη του ποντικιού πάνω σε κάποια από αυτές, θα εμφανιστεί ένα κουμπάκι που μας επιτρέπει να επεξεργαστούμε ένα προς ένα τα χρώματα εμφάνισης, όμως οι επιλογές δε σταματούν εδώ. Μπορούμε ακόμα να ρυθμίσουμε τον τόνο που θα έχουν τα ανενεργά παράθυρα, καθώς και την αντίθεση ορισμένων στοιχείων.
Το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να αποθηκευτεί ως νέα παλέτα με ένα κλικ και μας δίνεται η δυνατότητα να το μοιραστούμε με άλλους χρήστες, ανεβάζοντας το στο KDE Store.
Γραμματοσειρές
Το Plasma μας προσφέρει πολλαπλές επιλογές και για τις εμφανιζόμενες γραμματοσειρές. Στα «Fonts» μπορούμε να κάνουμε μια καθολική αλλαγή ή να επιλέξουμε διαφορετική γραμματοσειρά για κάθε υποτομέα ανεξάρτητα, ρυθμίζοντας ταυτόχρονα και την εμφάνισή τους, όπως θα δείτε στην εικόνα.
Ακόμα, εδώ θα βρούμε το κεντρικό σημείο διαχείρισης όλων των γραμματοσειρών του συστήματος, με διάφορες δυνατότητες προβολής τους αλλά και εγκατάστασης μέσω αρχείου στο τοπικό μας σύστημα ή λήψης από το Διαδίκτυο.
Σε περίπτωση που διαθέτουμε μεγάλο αριθμό γραμματοσειρών, μπορούμε να απεγκαταστήσουμε ορισμένες από αυτές ή να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα απενεργοποίησής τους, ώστε να διατηρηθούν στο σύστημά μας αλλά να μην καταναλώνουν άσκοπα πόρους. Και οι δύο επιλογές είναι διαθέσιμες με δεξί κλικ.
Εικονίδια
Η διαμόρφωση του τομέα «Icons» είναι λιτή, με προβολή των διαθέσιμων σετ εικονιδίων και κουμπιά για την εγκατάσταση από αρχείο ή τη λήψη.
Και εδώ, όμως, φαίνεται η προσοχή στη λεπτομέρεια που διαπνέει το Plasma. Αν μετακινήσουμε τον κέρσορα πάνω σε κάποιο σετ, θα δούμε μια μικρή προεπισκόπηση των εικονιδίων που περιλαμβάνει αυτό, ενώ από το αντίστοιχο κουμπί στο κάτω αριστερό μέρος μπορούμε να προσαρμόσουμε το μέγεθος των εικονιδίων που εμφανίζονται στη γραμμή εργαλείων, στα παράθυρα διαλόγων και σε αρκετά άλλα σημεία.
Κέρσορες
Η ενότητα της εμφάνισης του Plasma κλείνει με το μενού «Cursors», όπου επιλέγουμε κάποιο από τα ανάλογα θέματα που έχουμε στο σύστημά μας για τους δείκτες του ποντικιού ή μπορούμε να εγκαταστήσουμε νέα χωρίς κόπο.
Έγραψα παραπάνω για την ιδιαίτερη προσοχή που δίνεται στις λεπτομέρειες. Θα την παρατηρήσουμε και εδώ, βλέποντας τον δείκτη μας να αλλάζει αν τον μετακινήσουμε πάνω στα διαθέσιμα θέματα, για να ξέρουμε επακριβώς πώς θα φαίνεται η επιλογή μας.
Επιπλέον, αν κάποιο θέμα διαθέτει αυτήν τη δυνατότητα, μπορούμε να προσαρμόσουμε το μέγεθος των δεικτών. Να ένα μικρό αλλά σημαντικό στοιχείο που βοηθά την προσβασιμότητα του γραφικού περιβάλλοντος.
Οργανωμένη ανάπτυξη με σεβασμό στις επιλογές
Θα ήθελα να σταθώ σε κάποια σημεία που θεωρώ ότι είναι ενδεικτικά της φιλοσοφίας που ακολουθεί η προγραμματιστική κοινότητα KDE και κάνουν το Plasma να ξεχωρίζει.
Από τις παραπάνω περιγραφές θα είδατε κάποια επαναλαμβανόμενα μοτίβα, όπως είναι η ενσωματωμένη δυνατότητα λήψης θεμάτων. Οι προγραμματιστές δημιούργησαν τη βιβλιοθήκη «KNewStuff» και η κοινότητα ανέλαβε επίσημα τη διαχείριση του ιστότοπου KDE Store (παλιότερα KDE Look) ακριβώς επειδή γνωρίζουν ότι οι προτιμήσεις κάθε χρήστη είναι διαφορετικές και δεν επιθυμούν να τον αφήσουν έκθετο στο κατέβασμα συστατικών από τον αχανή κόσμο του Διαδικτύου .
Επιπλέον, το Plasma έρχεται με κάποιες προεπιλογές αλλά δεν επιβάλλει ένα συγκεκριμένο στυλ και τρόπο χρήσης. Διατηρείται -συνειδητά- εύκολα προσαρμόσιμο, χωρίς να απαιτείται η εγκατάσταση επιπρόσθετων εφαρμογών από τρίτα μέρη, και παρέχει τις επιλογές του με τρόπο που δεν «πνίγουν» τον χρήστη.
Όλα αυτά δεν τα αποφασίζουν τυχαίοι προγραμματιστές, οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν γνώσεις σχεδιασμού διεπαφών, αλλά η ομάδα KDE VDG που συστάθηκε ακριβώς για αυτόν τον σκοπό, περιλαμβάνει επαγγελματίες σχεδιαστές και είναι επιφορτισμένη με όλες τις πτυχές της εμπειρίας χρήσης, από την εμφάνιση μέχρι την επιμέρους λειτουργικότητα.
Έτσι, το Plasma αλλά και όλες οι εφαρμογές που δημιουργεί η κοινότητα KDE αναπτύσσονται ολοκληρωμένα, με βάση συγκεκριμένη φιλοσοφία σεβασμού των επιλογών του χρήστη και οδηγίες ανθρώπινης διεπαφής. Πόσα γραφικά περιβάλλοντα ανοιχτού κώδικα γνωρίζετε που να έχουν ανάλογη οργάνωση και να εφαρμόζουν αντίστοιχες πρακτικές στην ανάπτυξή τους;
Γνωρίζουμε το Plasma σωστά
Κάπου εδώ θα βάλω μια άνω τελεία, για να μη σας «υπερφορτώσω» με πληροφορίες. Θα ακολουθήσουν άρθρα για τις υπόλοιπες ενότητες των ρυθμίσεων του Plasma και, βεβαίως, η σειρά θα επεκταθεί σε ολόκληρο τον όμορφο κόσμο που δημιουργούν για εμάς οι προγραμματιστές της κοινότητας ανοιχτού κώδικα KDE.
Ελπίζω το άρθρο να είναι διαφωτιστικό για τους τρέχοντες αλλά και τους υποψήφιους χρήστες. Περιμένω να διαβάσω τις δικές σας εντυπώσεις από τη χρήση του Plasma μα και τυχόν απορίες ή προτάσεις που έχετε σχετικά με την κοινότητα KDE και το έργο της. Τα λέμε στο επόμενο άρθρο.
Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/ , https://osarena.net