Η χρονιά του #Linux έχει ήδη συμβεί. Την χάσατε…

Πόσες φορές έχετε ακούσει την περίφημη πρόταση “το 20xx θα είναι η χρονιά του Linux στο desktop“;
Τι σημαίνει αυτό; Πότε θα συμβεί;
Λοιπόν, έχει ήδη συμβεί. Το χάσατε.

Ας το αναλύσουμε στα απλούστερα δυνατά βήματα. Πρώτα απ’ όλα, τι είναι ένα “λειτουργικό σύστημα Linux”;

Το λειτουργικό σύστημα Linux είναι συνδυασμός πέντε επιπέδων:

1. Πυρήνας Linux
2. Μερικά mid-level εργαλεία
3. Διεπαφή χρήστη
4. Μερικά mid-level εργαλεία
5. Μερικές εφαρμογές

Άρα, οτιδήποτε τρέχει πάνω στον πυρήνα Linux είναι στην πραγματικότητα ένα λειτουργικό σύστημα βασισμένο στο Linux (ποιος θα το φανταζόταν;)

Τώρα, τι είναι desktop;
Όταν σκεφτόμαστε το desktop, συνήθως σκεφτόμαστε κάποιο από τα εξής τρία:

1. Έναν επιτραπέζιο υπολογιστή. Ξέρετε, αυτό που έχει εξωτερική οθόνη, εξωτερικό πληκτρολόγιο, εξωτερικό ποντίκι κλπ.
2. Την προσωπική σας διεπαφή χρήστη και τις εφαρμογές σας. Βασικά, το πώς έρχεστε σε επαφή με την προσωπική σας συσκευή.
3. Κάθε συσκευή με δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο.

Εντάξει, το πρώτο φαίνεται μάλλον ξεπερασμένο. Πόσο βασιζόμαστε σε επιτραπέζιους υπολογιστές στις μέρες μας; Θα έλεγα όχι πολύ. Οι φορητές συσκευές (laptops, smartphones, tablets κλπ.) τους έχουν ήδη αντικαταστήσει. Πάω στοίχημα ότι δε μπορείτε να σκεφτείτε ούτε ένα παράδειγμα μιας οικογένειας που περνά περισσότερο χρόνο σε επιτραπέζιες συσκευές παρά σε φορητές.
Γι’ αυτό λοιπόν ας εστιάσουμε σε άλλες χρήσεις της λέξης Linux.

Linux ή GNU/Linux?

Πριν συνεχίσω, θα ήθελα να το ξεκαθαρίσω αυτό.
Με ή χωρίς το GNU, κάθε σύστημα που έχει πυρήνα Linux είναι σύστημα Linux.
Όταν αναφέρεστε σε GNU/Linux (ή σκέτο Linux) λειτουργικά συστήματα, αυτό που σκέφτεστε συνήθως είναι:

Ubuntu
Fedora
Arch
Linux Mint
Debian
elementary OS

Όταν αναφέρεστε σε λειτουργικά συστήματα Linux, αυτό που θα έπρεπε να σκέφτεστε είναι:

Ubuntu, Fedora, Arch, Linux Mint, Debian, elementary OS…
Android
Chrome OS
Firefox OS
Tizen

Τώρα που το ξεκαθαρίσαμε, ας δούμε το:

Μερίδιο αγοράς

Disclaimer (εμού του ιδίου): το παρόν αποτελεί απόδοση στα ελληνικά του πρωτότυπου, χωρίς καμία προσθήκη. Προσωπικά θεωρώ ότι ο γράφων τραβάει κάποια πράγματα απ’ τα μαλλιά για να αποδείξει τον ισχυρισμό του -όπως αντίστοιχα έκανε και η Canonical για το Ubuntu πρόσφατα, εντούτοις το παραθέτω ως χρήσιμη γενική ανάλυση.’

Ας χωρίσουμε πρώτα αυτή την κατηγορία σε τρεις υποκατηγορίες.

Μεγάλες συσκευές:

Το Linux σε μεγάλες συσκευές δεν απογειώθηκε ποτέ κι αυτό δεν είναι μυστικό. Δεν έφτασε ποτέ το 2% του μεριδίου αγοράς. Όμως διπλασίασε το μερίδιο αγοράς του τα τελευταία τρία χρόνια.
Το 2012 κατείχε το 0.85% στην αγορά. Το 2015, έχει 1.67%.
Φυσικά, και πάλι δε συγκρίνεται με τα Windows και το OS X, όμως το Linux είναι εκεί και είναι πιο δυνατό απ’ όσο ήταν πριν στις μεγάλες συσκευές.

Μεσαίες συσκευές (tablets):

Disclaimer: δε συμπεριέλαβα το 2011 στον πίνακα γιατί το StatCounter δε μετρούσε ξεχωριστά τα tablets και τις φορητές συσκευές το 2011.

Τι βλέπουμε λοιπόν; Βλέπουμε το iOS να πέφτει κατά 18% από το 2012. Βλέπουμε το Android να διπλασιάζει το μερίδιο αγοράς του από 15% σε 30%. Τέλος, βλέπουμε εκείνο το Linux να έχει σταθερά 2.5% του μεριδίου αγοράς. Τα Windows 8.1 έχουν σχεδόν 1% και μπορούμε να παραβλέψουμε τα υπόλοιπα εφόσον δε συμβαίνει κάτι πρωτοποριακό εκεί (το καθένα ξεχωριστά έχει 0.5% του μεριδίου αγοράς ή λιγότερο).

Μικρές συσκευές (smartphones):

Εδώ βλέπουμε το Android να κυριαρχεί στην αγορά με σχεδόν 63% του μεριδίου ο 2015. Η χρήση του iOS μειώνεται αργά.
Οι παλιές συσκευές Series 40 της Nokia έπεσαν από 13% το 2013 σε 4.5% το 2015. Το Symbian είναι σχεδόν νεκρό.

Ας τα συνδυάσουμε όλα

Εντάξει, η χρήση των Windows 7 έπιασε το ανώτατο όριό της με 44.32% πίσω στο 2012 και από τότε μειώνεται. Η χρήση των Windows XP έπεσε από 40.97% το 2011 σε μόλις 6.61% το 2015 (καμία έκπληξη εδώ). Τα Windows 8/8.1 ποτέ δεν πλησίασαν τα Windows 7. Τα Windows Vista είναι στο 1.39%.
Από την άλλη, το “Linux” (το Android δηλαδή) έφτασε στη δεύτερη θέση το 2014. Το 2015, μία στις τέσσερις συσκευές τρέχει Android. Η χρήση του iOS παραμένει στο 11% χωρίς απότομες αλλαγές. Η χρήση των Windows 8.1 αυξήθηκε σε 9.41%. Το OS X έχασε το ένα τρίτο των πελατών του (από 6% σε 4%). Τα στατιστικά για τη χρήση των Windows XP, Vista και 8 (χωρίς το .1) πέφτουν με εκπληκτικό ρυθμό. Τα Windows 10 ακόμα να φανούν στη μεγάλη εικόνα.
Άρα, το Linux λίγο πολύ δεν έχει μερίδιο στις μεγάλες συσκευές και επί του παρόντος τρέχει σε ένα στα τρία tablets και σε δύο στα τρία smartphones. Συνδυαστικά όλο αυτό σημαίνει ότι κάθε τέταρτη συσκευή στον κόσμο τρέχει Linux με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Βέβαια, το StatCounter στην πραγματικότητα μετράει τα χτυπήματα στο διαδίκτυο και καθορίζει από ποια πλατφόρμα έχετε πρόσβαση. Είναι πολύ χοντρική εκτίμηση της πραγματικής χρήσης αλλά είναι η καλύτερη δυνατή εκτίμηση που θα μπορούσαμε να έχουμε (χωρίς να παρακολουθούμε πραγματικούς χρήστες δηλαδή).

Θα ήθελα να περάσω στο Linux αλλά δεν υποστηρίζει το “Χ”

[όπου Χ είναι κάποιο παιχνίδι, το Photoshop, το Microsoft Office ή οτιδήποτε]

Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λιγάκι εκτός θέματος για την παρούσα ανάρτηση, όμως ας του ρίξουμε μια γρήγορη ματιά, τι λέτε;
Ας επικεντρωθούμε πρώτα στα παιχνίδια.
Επί του παρόντος, το Steam έχει 1491 παιχνίδια συμβατά με το Linux, ενώ η υποστήριξη του Linux για περίπου 700 ακόμα παιχνίδια είναι αμφισβητήσιμη (πηγή).
Κι ας μην ξεχνάμε ότι το Steam έβγαλε το Linux client του πριν από λιγότερα από τρία χρόνια (Φεβρουάριο του 2013 δηλαδή). Άρα, το Linux μπορεί πλέον να τρέξει χίλια και μερικές εκατοντάδες παιχνίδια που δε μπορούσε πριν τρία χρόνια. Επιπλέον, το Steam έχει ξεκινήσει να εστιάζει σε συσκευές SteamOS και ο αριθμός των συμβατών με Linux παιχνιδιών πιθανότατα θα αυξηθεί όσο περνάει ο καιρός. Φυσικά, δεν πλησιάζει καν την ποσότητα των παιχνιδιών που υποστηρίζουν τα Windows και είναι σχεδόν τα μισά απ’ όσα παιχνίδια διαθέτει το Steam για το OS X.
Αλλά αυτή η μάχη δεν έχει τελειώσει. Πριν δυο χρόνια, πιστεύαμε ότι η μάχη είχε χαθεί πριν πολύ καιρό. Τώρα, το Linux έχει επιστρέψει στην κούρσα και το αποτέλεσμα της μάχης φαίνεται ιδιαίτερα απρόβλεπτο μέχρι στιγμής. Όσο για τη συμβατότητα προγραμμάτων, το Linux ήδη υποστηρίζει τόσο το Photoshop όσο και το Office της Microsoft. Δε με πιστεύετε; Εντάξει, απλά πηγαίνετε στο Google Play και αναζητήστε Word, Excel ή Photoshop. Ναι, σωστά. Το Linux ήδη υποστηρίζει και τη σουίτα γραφείου της Microsoft και το Photoshop.

Όμως αυτό δε σημαίνει ότι τρέχουν στο Linux desktop.

Έχετε δίκιο. Αλλά, η Google δουλεύει πάνω στην υποστήριξη εφαρμογών Android σε συσκευές Chrome OS.

Και πάνω σε τι χτίζεται το Chrome OS;

Σε Gentoo Linux. Συν το ότι, αν και η μέθοδος αυτή είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο, μπορείτε ήδη θεωρητικά να τρέξετε εφαρμογές Android σε κάθε Linux desktop συσκευή που έχει εγκατεστημένο το Google Chrome (αν μπορέσετε να βρείτε τρόπο να κατεβάσετε το .apk της δηλαδή).
Βέβαια, αυτή η μέθοδος προς το παρόν δεν είναι λιγότερο περίπλοκη από το να χρησιμοποιήσετε το Wine, όμως αυτή τη φορά η Google δουλεύει για να το πετύχει. Αν το Chrome OS αρχίσει να υποστηρίζει εφαρμογές Android χωρίς καθόλου σκαμπανεβάσματα, μπορείτε να είστε σίγουροι ότι δε θα αργήσει πολύ να το υποστηρίζει κάθε συνδυασμός διανομής Linux + Chrome.
Φυσικά, υπάρχει μεγάλος αριθμός προγραμμάτων που δεν πρόκειται ποτέ να γίνουν συμβατά με το Linux, όπως όμως επιμένω να λέω ξανά και ξανά, αυτό δεν είναι σφάλμα του Linux. Είναι σφάλμα εκείνων που έφτιαξαν το πρόγραμμα έχοντας μια συγκεκριμένη πλατφόρμα στο νου τους. Πριν πέντε χρόνια, είχε κάθε νόημα. Τώρα, δεν έχει κανένα νόημα. Αν δεν προσπαθήσουν να προσαρμοστούν τώρα, αρκετά σύντομα θα ψάχνουν νέα δουλειά.

Και μην ξεχνάτε ότι συνέβη και αυτό:

Windows 10: Το πάθος για το Linux είναι δυνατότερο από όλα τα λογισμικά

Ο αριθμός των δημοφιλών τεχνολογικών εταιρειών που άρχισε να σχετίζεται με έργα ανοιχτού κώδικα εκτοξεύτηκε. Η Apple άνοιξε τον κώδικα της γλώσσας προγραμματισμού Swift πρόσφατα. Άλλες μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν λογαριασμό στο GitHub εδώ και πολύ καιρό. Ορίστε, θα σας δώσω μερικά παραδείγματα: Microsoft, Adobe, Google, Facebook, Twitter, Yahoo, LinkedIn, Netflix, Samsung, Sony και IBM. Ακόμα και ο άτιμος ο Λευκός Οίκος έχει έναν. Το ίδιο και η NSA. (Λίγο καύχημα: έγινα ο πρώτος πολίτης του οποίου το “πολύ σημαντικό” pull request έγινε αποδεκτό από το GitHub της NSA.
Επίσης, πριν έξι μέρες, ο Dustin Kirkland (από την ομάδα Ubuntu Product and Strategy της Canonical) είπε ότι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το Ubuntu από όσους γνωρίζει πραγματικά οποιοσδήποτε σε μια ανάρτηση στο blog του όπου εκτίμησε ότι:

υπάρχουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σήμερα, που χρησιμοποιούν Ubuntu -τόσο άμεσα όσο και έμμεσα.

Σχεδόν κάθε μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας αποφάσισε να αγκαλιάσει το open source με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Φαντάζει απίθανο να μετρήσουμε πόσα από τα έργα τους μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στο Linux, όμως μπορείτε να είστε απόλυτα σίγουροι ότι ο αριθμός δεν είναι μικρός με κανένα τρόπο. Στην πραγματικότητα, εκτινάχθηκε στα ύψη τα τελευταία χρόνια (ειδικά το 2015). Φυσικά, τα έργα αυτά εστιάζουν περισσότερο σε προγραμματιστές και συστήματα μεγάλης κλίμακας, παρόλα αυτά…υπάρχει λόγος που αυτές οι τεχνολογίες δε διατηρούνται πια πίσω από κλειστές πόρτες.

Σύντομη σύνοψη

Σίγουρα, το Linux ίσως να μη φτάσει ποτέ στο 10% επί του μεριδίου αγοράς των επτραπέζιων υπολογιστών, όμως μπορώ να σας εγγυηθώ ότι η χρονιά του Linux και του λογισμικού ανοιχτού κώδικα δεν πρόκειται να συμβεί, έχει ήδη συμβεί. Η υιοθέτησή του εκτινάσσεται και μόνο θα συνεχίσει να ανεβαίνει όσο περνάει ο καιρός (σκεφτείτε: Internet of Things). Εδώ και λίγο καιρό, κάθε χρονιά είναι η χρονιά του Linux. Απλά δεν το αντιλαμβανόμαστε γιατί έχουμε συνεχώς εμμονές με το Linux στις επιτραπέζιες συσκευές όταν συζητάμε γι’ αυτό. Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι μία στις τέσσερις συσκευές τρέχει Linux, είτε σας αρέσει είτε όχι.

Όπως είπα στον τίτλο: Η χρονιά του Linux έχει ήδη συμβεί. Την χάσατε.

Disclaimer: Το προσχέδιο αυτής της ανάρτησης ολοκληρώθηκε πίσω στον Αύγουστο. Οι εικόνες του StatCounter που χρησιμοποίησα είναι από το αρχικό προσχέδιο, γι’ αυτό είναι ετεροχρονισμένες μερικούς μήνες.