by: OSArena
Η Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU ( GNU GPL ) διανύει την τρίτη δεκαετία της ύπαρξής της και αποτελεί, χωρίς αμφισβήτηση, τον ακρογωνιαίο λίθο του ελεύθερου λογισμικού και έναν από τους κύριους παράγοντες που μας επιτρέπουν να απολαμβάνουμε σήμερα πολλά τεχνολογικά δημιουργήματα.
Χάρη σε αυτό το κείμενο που πρωτοδημοσιεύτηκε το μακρινό 1989 και επικαιροποιείται έκτοτε, καθίσταται εφικτή η συνεργασία μεταξύ των προγραμματιστών λογισμικού αλλά ακόμα και η ίδια η ανοιχτότητα, επιτρέποντας έτσι τη δημιουργία έργων που έχουν τη δυνατότητα να ξεπεράσουν τα όρια του πλανήτη (βλέπε Linux).
Όμως, σε αντίθεση με ορισμένες πεποιθήσεις, η GPL δε στερείται προβλημάτων, ούτε και είναι παντοδύναμη. Αυτό, σε συνδυασμό με το ότι οι -φαινομενικά- «υπέρμαχοί» της δε συνηθίζουν να συνοδεύουν τη ρητορική τους με πράξεις ουσίας, αφήνει τα σχετικά έργα -και, φυσικά, τον κώδικα- έκθετα σε κάθε είδους εκμετάλλευση.
Βλέπετε, στον πραγματικό κόσμο υπάρχουν επίσης πραγματικές δικαστικές αίθουσες όπου δοκιμάζονται οι άδειες χρήσης του λογισμικού, και εκεί χρειάζεται πειθώ και δομημένα επιχειρήματα, όχι αόριστες ιδέες. Επιπρόσθετα, πολλές φορές η απτή στήριξη στη GPL δεν προέρχεται από τους φορείς που θα περιμέναμε, όπως είναι το Free Software Foundation, αλλά από μεμονωμένα άτομα που ακολουθούν κάπως διαφορετικές μεθόδους, οι οποίες, όμως, αποδεικνύονται στην πράξη περισσότερο ρεαλιστικές και επιτυχημένες.
Σε πείσμα των ιδεοληπτικών που μάχονται για την ολική κατάργηση του «copyright», ακόμα και η ίδια η GPL μπορεί να έχει πραγματική και όχι θεωρητική ισχύ ακριβώς επειδή υφίσταται αυτό.
Στη συνέχεια του άρθρου θα διαβάσετε μερικές πληροφορίες για δύο -διαφορετικές μεταξύ τους- περιπτώσεις όπου η GPL δοκιμάστηκε σε πραγματικές συνθήκες, καθώς και για το αποτέλεσμα που προέκυψε.
Ένα νομικό «χτύπημα» στα σπλάχνα της GPL
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες άδειες χρήσης του λογισμικού, έτσι και η GPL δεν εφαρμόζεται πάντα όπως θα έπρεπε. Ενίοτε, είναι απαραίτητη η προσφυγή στα δικαστήρια, όπου επικυρώνεται (ή και όχι, όπως θα δούμε) η ισχύς της.
Μια τέτοια υπόθεση είναι αυτή των γαλλικών εταιρειών Entr’ouvert και Orange, με τη δεύτερη να κατηγορείται για παραχάραξη και κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, αφού χρησιμοποίησε κώδικα που δημιούργησε η πρώτη -συγκεκριμένα, τη βιβλιοθήκη λογισμικού αυθεντικοποίησης SAML που ονομάζεται «Lasso»- σε δικό της λογισμικό (σ.σ. η ειρωνεία εδώ είναι ότι το λογισμικό αυτό έχει, πλέον, αποσυρθεί) παραβιάζοντας, όμως, τη GPL.
Η υπόθεση εκδικάζεται και επανεκδικάζεται για περίπου 10 χρόνια, με την τελευταία -και, μάλλον, οριστική- απόφαση του Εφετείου να καταλήγει ότι η GPL αποτελεί συμβόλαιο μεταξύ δύο μερών και η όποια αντιδικία θα πρέπει να επιλυθεί με τους ανάλογους όρους.
Η σχέση μεταξύ των εταιρειών Entr’ouvert και Orange για τη χρήση της άδειας είναι επομένως συμβατικού χαρακτήρα.
Γιατί μας ενδιαφέρει αυτό; Μα γιατί ένα συμβόλαιο δεν εμπίπτει στο ίδιο νομικό πλαίσιο με μια άδεια χρήσης (όπου υπάρχουν και προεκτάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας), συνεπώς η ισχύς της GPL υποβιβάζεται. Επιπλέον, το γαλλικό νομικό σύστημα δεν κάνει διάκριση μεταξύ των αδειών χρήσης και των συμβολαίων, κάτι που θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι νομικοί που συμβάλλουν στη σύνταξη του (αμερικανόφερτου) κειμένου της GPL.
Έχουμε, λοιπόν, μια νομική ήττα που από τη μία κάνει προφανές το αυτονόητο πως οι νόμοι δεν είναι ίδιοι σε όλες τις χώρες, και από την άλλη δημιουργεί κενά στην προστασία έργων ελεύθερου λογισμικού που δεν εμπίπτουν στο σύστημα των ΗΠΑ αλλά, ενδεχομένως, καλύπτονται από το Συμβατικό Δίκαιο, καθώς η διατύπωση της GPL έχει αμερικανοκεντρική προέλευση.
Πετυχαίνοντας συμμόρφωση με τη GPL με απλές πράξεις
Η άλλη περίπτωση, η πιο ευχάριστη, αφορά την κινεζική εταιρεία κατασκευής smartphones Umidigi. Οι συσκευές αυτής της εταιρείας υλοποιούν το Android, το οποίο εμπεριέχει μεγάλα τμήματα ελεύθερου λογισμικού -φυσικά, και τον πυρήνα Linux- υπό άδεια GPL.
Όπως είναι λογικό, απαιτείται η συμμόρφωση με την άδεια χρήσης, κάτι που η Umidigi (και πολλές ακόμα ανάλογες εταιρείες, κινεζικές ή μη) δεν πράττει, αποφεύγοντας να κάνει διαθέσιμες τις αλλαγές στον κώδικα, όπως οφείλει.
Δε γνωρίζω το σκεπτικό των αντιδρώντων ή το αν πιστεύουν ότι οι αρμόδιοι φορείς επιδεικνύουν ολιγωρία, όμως θεωρώ ότι το γεγονός πως δεν κατέφυγαν στο FSF ή σε κάποιον αντίστοιχο οργανισμό αλλά σε μια… YouTuber(!), είναι ενδεικτικό της κατάστασης.
Και όμως, κάποιοι ενημέρωσαν τη Naomi Wu, μια λάτρη της τεχνολογίας που δραστηριοποιείται στο YouTube και τάσσεται υπέρ της GPL αλλά τυγχάνει και να διαμένει στην πόλη Shenzhen της Κίνας, όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της Umidigi.
Εκείνη, χωρίς τη συνοδεία δικηγόρων ή μεγάλα λόγια αλλά με «θράσος» και επιμονή, φρόντισε να αναζητήσει κάποιον «Ben» που παρουσιαζόταν σαν αρμόδιος για θέματα αδειοδότησης και, εφόσον η προσπάθεια αυτή ήταν άκαρπη, δε δίστασε να επισκεφτεί την έδρα της Umidigi, επιτυγχάνοντας τελικά να πείσει την εταιρεία για την ανάγκη συμμόρφωσης με τη GPL.
Το γεγονός αναπαρήγαγαν αρκετές ιστοσελίδες και συζητήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ για όσους ενδιαφέρονται υπάρχει και σχετικό βίντεο με τίτλο «Getting GPLv2 Compliance From A Chinese Company- In Person!» στο YouTube αλλά και στο Odysee.
Πέραν αυτών, η Wu κάλεσε δημόσια διάφορες «διάσημες» τεχνολογικές ιστοσελίδες να αρνηθούν την προβολή συσκευών που δε συμμορφώνονται με τη GPL (σ.σ. είμαι βέβαιος πως δε θα το πράξουν).
Hey @gsmarena_com @techradar @Gadgets360 @androidauth @gizchina, I’m doing my best here, but you folks could solve this problem overnight if you simply refused to review or advertise non-GPL compliant smartphones. How about it? Why help rich companies steal? It’s an easy fix… https://t.co/BpWUvoBGLS— Naomi Wu 机械妖姬 (@RealSexyCyborg) August 28, 2021
Ως πρακτικό όφελος αυτής της ενέργειας, είναι, πλέον, διαθέσιμος για όλους ο προσαρμοσμένος πηγαίος κώδικας του πυρήνα Linux που χρησιμοποιεί η Umidigi σε ορισμένες συσκευές της και εδώ είχαμε μια μικρή νίκη για τη GPL. Σίγουρα, δεν είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να επιτευχθεί, εντούτοις ένα πρώτο απτό αποτέλεσμα είναι προτιμότερο από το τίποτα.
Μικρές πράξεις και μεγάλα λόγια
Είδαμε παραπάνω πως η στήριξη στη GPL που να ακολουθείται από την πρακτική εφαρμογή της μπορεί να προέλθει από εκεί που δεν το περιμένουμε, ενώ μερικές φορές τα πρόσωπα ή/και οι φορείς που θα έπρεπε να ενεργήσουν αποτυγχάνουν να το πράξουν αποτελεσματικά.
Ίσως, λοιπόν, όλο αυτό να είναι ένα προμήνυμα για τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η άδεια χρήσης του ελεύθερου λογισμικού στο μέλλον αλλά και μια επισήμανση ότι χρειάζεται να αναθεωρηθούν άμεσα οι μέθοδοι που ακολουθούνται -επίσημα ή ανεπίσημα- για την επιτυχία της συμμόρφωσης με αυτήν.
Ενδεχομένως να πρέπει ακόμα και να μετατοπίσουμε τη δική μας υποστήριξη προς εκείνους που μπορεί να μη δίνουν διαλέξεις αλλά που οι ενέργειές τους έχουν ουσία για την προστασία της GPL και του κώδικα.
Πηγή άρθρου: https://osarena.net/\