Ίσως το Linux να είναι αρκετά διαδεδομένο πλέον ως όνομα, παρόλα αυτά καλό είναι να γνωρίζουμε ότι δεν αποτελεί το μόνο ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα. Σήμερα θα ρίξουμε μια ματιά σε 7 δωρεά και ανοιχτού κώδικα λειτουργικά συστήματα που δεν είναι Linux.Κανένας φυσικά δεν θα μπορούσε να προβλέψει ότι σήμερα δισεκατομμύρια συσκευές διαθέτουν Linux λειτουργικό σύστημα (σε διάφορες μορφές) είτε για υπολογιστές, είτε κινητά (έστω και αν κάποια απέτυχαν). Παρόλα αυτά, το Linux δεν είναι το μόνο ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα το οποίο μπορεί κάποιος να το κατεβάσει δωρεάν υπό μορφή μιας διανομής.
Ας ρίξουμε μια ματιά στα 7 λειτουργικά συστήματα, που μπορείτε να κατεβάσετε δωρεά και τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με το Linux (δεν βασίζονται σε αυτό). Φυσικά όλα τα δωρεάν λειτουργικά συστήματα που αναφέρονται παρακάτω, δεν χρειάζεται να τα κάνετε εγκατάσταση σε έναν υπολογιστή αλλά μπορείτε να τα δοκιμάσετε σε κάποια εικονική μηχανή.
FreeBSD
Εάν χρησιμοποιείτε ένα ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα που δεν είναι Linux, τότε πιθανότατα βασίζεται στο BSD. Το FreeBSD, το οποίο αναπτύσσεται από το 1993 και «κατάγεται» από το Research Unix μέσω της Διανομής Λογισμικού Berkeley (BSD), είναι μόνο ένα από τα διάφορα UNIX-like λειτουργικά συστήματα. Άλλα διάσημα BSD είναι το NetBSD και το OpenBSD. Παρόλο που μεγάλο μέρος της εμπειρίας χρήσης είναι παρόμοιο με αυτό του Linux, όπως π.χ. στο τερματικό, το γραφικό περιβάλλον (GNOME, KDE, XFCE κλπ) και τα διάφορα λογισμικά που έχουμε συνηθίσει (Firefox, LibreOffice κλπ), θα πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι μιλάμε για διαφορετικό λειτουργικό σύστημα.
Ακόμη και αν δεν χρησιμοποιείτε κάποιο ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα, ίσως χρησιμοποιείτε τμήματα του FreeBSD χωρίς να το έχετε καταλάβει. Λόγο της άδειας χρήσης του, τμήματα του FreeBSD χρησιμοποιούνται στο MacOS της Apple, το Sony PlayStation 4 αλλά και σε διάφορα router.
Αν και η εγκατάσταση του FreeBSD για τους περισσότερους μπορεί να φανεί δύσκολη, παρόλα αυτά όποιος θέλει να δοκιμάσει κάποιο BSD, του προτείνω να ξεκινήσει με το TrueOS (πρώην PC-BSD) το οποίο είναι κάτι αντίστοιχο του «Linux for Human Beings», το moto του Ubuntu, αλλά για BSD-unix διανομές.
Illumos
H εταιρεία SUN, πριν γίνει η εξαγορά της από την Oracle, διέθετε στην αγορά ένα από τα πιο αξιόπιστα λειτουργικά συστήματα, το Solaris. Το Solaris ήταν ένα λειτουργικό σύστημα Unix που αρχικά ήταν κλειστού κώδικα, ενώ το 2008 έγινε ανοιχτού κώδικα υπό το όνομα Open Solaris.
Όμως το 2010, μετά την εξαγορά της Sun από την Oracle, μετονομάστηκε σε Oracle Solaris και η Oracle επέστρεψε σε κλειστού κώδικα μοντέλο με την διάθεση του Oracle Solaris 11 το 2011.
To illumos είναι μια προσπάθεια να διατηρηθεί το Open Solaris ζωντανό. Όπως συμβαίνει και με το Linux, δεν κάνετε λήψη του illumos άμεσα. Αντ ‘αυτού, θα το βρείτε υπό μορφή μιας διανομής όπως το openindiana.
Haiku
Το BeOS ήταν ένα κλειστού κώδικα λειτουργικό σύστημα της εταιρείας Be inc που αναπτύχθηκε από το 1991 για να τρέξει στο BeBox. Το λειτουργικό σύστημα BeOS στόχευε κυρίως την αγορά των επαγγελματιών που ασχολούνται με Multimedia λόγο της αρχιτεκτονικής του λειτουργικού συστήματος. Η εταιρία τελικά εξαγοράστηκε από την Palm και το BeOS σταμάτησε να διατίθεται στην αγορά.
Επειδή μερικοί χρήστες του ήθελαν να δουν το BeOS να διατηρείται ζωντανό δημιούργησαν την δική τους κοινότητα και ανέπτυξαν το λειτουργικό σύστημα Haiku το οποίο είναι μια ανοιχτού κώδικα υλοποίηση του. Ο στόχος τους αρχικά, είναι να καταφέρουν μια συμβατότητα των λογισμικών που έχουν γραφτεί για το BeOS ώστε να δουλεύουν απρόσκοπτα στο Haiku.
FreeDOS
Αυτό που προσπαθεί να κάνει το Haiku σε σχέση με το BeOS, το ίδιο προσπαθεί να κάνει το FreeDOS σε σχέση με το παλιό DOS.
Σε αντίθεση με το MS-DOS της Microsoft, το FreeDOS αποτελεί ένα δωρεάν λειτουργικό ανοιχτού κώδικα, το οποίο υπόκειται στην άδεια χρήσης GPL. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για αυτούς που χρειάζονται εφαρμογές γραμμένες για το παλιό DOS όπως επίσης και για τους λάτρεις παιχνιδιών της εποχής εκείνης.
ReactOS
Το ReactOS πάει ένα βήμα παραπέρα σε αυτό που κάνει το FreeDOS, προσπαθώντας δηλαδή να δημιουργήσει ένα ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα, πλήρως συμβατό με το Windows.
Με άλλα λόγια, ενώ τα περισσότερα δωρεάν λειτουργικά συστήματα που είδαμε μέχρι τώρα, παρέχουν μια εναλλακτική λύση για το Windows, αντίθετα το ReactOS, κατά μία έννοια, προσπαθεί να είναι το Windows αλλά ως ανοιχτού κώδικα.
Παρόλο που έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά του για να το πετύχει, ο στόχος του ReactOS είναι να δοθεί στους χρήστες ένα λειτουργικό σύστημα για την εκτέλεση λογισμικού που έχει γραφτεί για Windows χωρίς έτσι να χρειάζεται να αγοράσει κάποιος το λειτουργικό σύστημα της Microsoft.
AROS
To AROS ακολουθεί μια παρόμοια προσέγγιση με τα FreeDOS και ReactOS προσπαθεί δηλαδή να είναι ένα ανοιχτού κώδικα Amiga OS. Είναι διαθέσιμο για τους υπολογιστές x86 ενώ υπάρχει και port για ARM επεξεργαστές (π.χ. Raspberry Pi).
Να σημειώσουμε ότι το Amiga OS υπάρχει ακόμα μιας και από ότι φαίνεται κάποιος ακόμα πληρώνει για την χρήση αυτού του retro λειτουργικού συστήματος. Επειδή όμως είναι κλειστού κώδικα, το AROS αποτελεί ιδανική λύση για όποιον χρειάζεται να τρέξει κάποια προγράμματα του Amiga OS χωρίς να χρειάζεται η αγορά του.
MenuetOS
Για το τέλος, άφησα το MenuetOS μιας και αποτελεί μια κατηγορία λειτουργικού συστήματος από μόνο του. Ως λειτουργικό σύστημα είναι τόσο μικρό σε μέγεθος που χωράει σε μια δισκέτα. Για όσους δεν το πρόλαβαν, οι δισκέτες ήταν μονάδες αποθήκευσης της δεκαετίας του ’90 μεγέθους 1.44MB.
Το MenuetOS είναι γραμμένο εξ’ολοκλήρου σε γλώσσα assembly πράγμα που το κάνει μικρό σε μέγεθος και ταχύτατο. Φυσικά διαθέτει γραφικό περιβάλλον εργασίας, παιχνίδια και δυνατότητες δικτύωσης.
Επίλογος
Φυσικά, όλα τα παραπάνω μπορεί κάποια στιγμή να τα δοκιμάσετε και να το παρατήσετε, αλλά αξίζει φυσικά να χρησιμοποιήσετε και να διευρύνετε τις γνώσεις σας τουλάχιστον το FreeBSD ή το TrueOS ως εναλλακτικό του Linux μιας και αποτελεί πολλές φορές απαιτούμενο προσόν στην αγορά εργασίας.
Παραπομπές