Ubuntu 25.10 «Questing Quokka»: Μια νέα εποχή για το Linux Desktop

Η Canonical κυκλοφόρησε επίσημα το Ubuntu 25.10, με την κωδική ονομασία “Questing Quokka”, σηματοδοτώντας την τελευταία ενδιάμεση έκδοση πριν από την επόμενη έκδοση μακροχρόνιας υποστήριξης (LTS), 26.04. Αυτή η έκδοση φέρνει μια σειρά από ριζικές αλλαγές και εκσυγχρονισμούς που στοχεύουν στη βελτίωση της ασφάλειας, της απόδοσης και της εμπειρίας χρήστη, καθιστώντας το “Questing Quokka” μια από τις πιο σημαντικές ενημερώσεις των τελευταίων ετών.

Το όνομα της έκδοσης, εμπνευσμένο από το φιλικό μαρσιποφόρο της Αυστραλίας, το Quokka, αντικατοπτρίζει τη φιλόξενη φύση του Ubuntu, ενώ ο όρος “Questing” (Αναζήτηση) υποδηλώνει τη φιλόδοξη πορεία του προς τον εκσυγχρονισμό.

Κύρια νέα χαρακτηριστικά με μια ματιά:

Linux Kernel 6.17: Κορυφαία υποστήριξη υλικού και βελτιώσεις απόδοσης.
GNOME 49: Ένα ανανεωμένο και πιο λειτουργικό περιβάλλον επιφάνειας εργασίας.
Αποκλειστικά Wayland: Οριστική κατάργηση της συνεδρίας X.org για βελτιωμένη ασφάλεια και γραφικά.
sudo-rs: Αντικατάσταση της κλασικής εντολής sudo με μια πιο ασφαλή υλοποίηση σε Rust.
Νέες προεπιλεγμένες εφαρμογές: Το Ptyxis αντικαθιστά το GNOME Terminal και το Loupe το Eye of GNOME.
Dracut by Default: Ένας νέος, πιο σύγχρονος τρόπος διαχείρισης της διαδικασίας εκκίνησης.

Βαθιές Αλλαγές στον Πυρήνα και το Σύστημα

Linux Kernel 6.17 για Κορυφαία Απόδοση

Στην καρδιά του Ubuntu 25.10 χτυπά ο ολοκαίνουργιος Linux Kernel 6.17. Αυτή η αναβάθμιση φέρνει εκτεταμένες βελτιώσεις στην υποστήριξη υλικού, διασφαλίζοντας συμβατότητα με τους πιο πρόσφατους επεξεργαστές και κάρτες γραφικών από Intel, AMD και NVIDIA. Οι χρήστες θα επωφεληθούν από την υποστήριξη για τα γραφικά Intel Core Ultra Xe3, τις διακριτές κάρτες γραφικών Intel Arc Pro B50 και B60 “Battlemage”, και την τεχνολογία AMD SmartMux για υβριδικά γραφικά σε φορητούς υπολογιστές. Επιπλέον, ο νέος πυρήνας εισάγει βελτιώσεις απόδοσης στο σύστημα αρχείων EXT4 και βελτιστοποιήσεις που μειώνουν τη φθορά σε δίσκους SSD.

Dracut: Εκσυγχρονισμός της εκκίνησης

Μια σημαντική αλλαγή “κάτω από το καπό” είναι η υιοθέτηση του Dracut ως του προεπιλεγμένου εργαλείου δημιουργίας του initramfs, αντικαθιστώντας το παλαιότερο initramfs-tools. Αν και αυτή η αλλαγή είναι αόρατη για τους περισσότερους χρήστες, καθιστά τη διαδικασία εκκίνησης του Ubuntu πιο ασφαλή, προβλέψιμη και συνεπή, καθώς το Dracut είναι πιο αρθρωτό και ευκολότερο στη συντήρηση.

GNOME 49: Μια ανανεωμένη εμπειρία επιφάνειας εργασίας

Το Ubuntu 25.10 έρχεται με το GNOME 49, την τελευταία έκδοση του δημοφιλούς περιβάλλοντος εργασίας. Το GNOME 49 εισάγει μια σειρά από βελτιώσεις που εστιάζουν στην εμπειρία χρήστη:

Χειριστήρια πολυμέσων στην οθόνη κλειδώματος: Πλέον μπορείτε να ελέγχετε την αναπαραγωγή μουσικής ή βίντεο (παύση, επόμενο/προηγούμενο κομμάτι) χωρίς να χρειάζεται να ξεκλειδώσετε το σύστημά σας.
Ρυθμίσεις φωτεινότητας ανά οθόνη: Οι χρήστες με πολλαπλές οθόνες μπορούν πλέον να προσαρμόζουν τη φωτεινότητα κάθε οθόνης ξεχωριστά από τις Γρήγορες Ρυθμίσεις.
Βελτιωμένα γραφικά και κινήσεις: Τα animations του συστήματος είναι πιο ομαλά και η υποστήριξη για τα εικονίδια παλαιού τύπου (legacy tray icons) έχει βελτιωθεί.

Οι μεγάλες αλλαγές που ορίζουν τη νέα έκδοση

Αποκλειστικά σε Wayland: Το Ττέλος του X.org

Ίσως η πιο καθοριστική αλλαγή σε αυτή την έκδοση είναι η πλήρης κατάργηση της συνεδρίας X11 (X.org). Το Ubuntu 25.10 τρέχει πλέον αποκλειστικά σε Wayland, ένα πιο σύγχρονο, ασφαλές και αποδοτικό πρωτόκολλο διακομιστή γραφικών. Αυτή η μετάβαση, που ακολουθεί την πορεία του upstream GNOME, αποσκοπεί σε μια πιο σταθερή και ασφαλή εμπειρία desktop. Για τη συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών, η αλλαγή θα είναι ανεπαίσθητη. Οι εφαρμογές που βασίζονται ακόμα στο X11 θα συνεχίσουν να λειτουργούν απρόσκοπτα μέσω του XWayland. Οι χρήστες καρτών γραφικών NVIDIA θα δουν επίσης βελτιωμένη εμπειρία, καθώς η Canonical έχει συνεργαστεί στενά με την κοινότητα για την τελειοποίηση της υποστήριξης.

Ασφάλεια επόμενης γενιάς με το sudo-rs

Το Ubuntu κάνει ένα τεράστιο βήμα προς την ενίσχυση της ασφάλειας, αντικαθιστώντας την παραδοσιακή εντολή sudo με το sudo-rs, μια επανυλοποίηση γραμμένη στη γλώσσα προγραμματισμού Rust. Η Rust είναι γνωστή για τις εγγυήσεις ασφάλειας μνήμης που παρέχει, εξαλείφοντας ολόκληρες κατηγορίες ευπαθειών που ταλαιπωρούν εδώ και χρόνια τα εργαλεία συστήματος που είναι γραμμένα σε C. Για τον μέσο χρήστη, η αλλαγή θα είναι εντελώς διαφανής – η εντολή sudo θα συνεχίσει να λειτουργεί ως συνήθως. Η κλασική εντολή sudo παραμένει διαθέσιμη στα αποθετήρια για λόγους συμβατότητας, αλλά όλες οι νέες εγκαταστάσεις θα χρησιμοποιούν από προεπιλογή το sudo-rs.

Νέες, σύγχρονες προεπιλεγμένες εφαρμογές

Το “Questing Quokka” ανανεώνει τις βασικές εφαρμογές του, αντικαθιστώντας παλαιότερα εργαλεία με σύγχρονες, πιο ισχυρές εναλλακτικές.

Ptyxis: Το τερματικό του μέλλοντος

Το GNOME Terminal δίνει τη θέση του στο Ptyxis, ένα νέο, μοντέρνο εξομοιωτή τερματικού. Χτισμένο με GTK4 και libAdwaita, το Ptyxis εστιάζει στη σύγχρονη ροή εργασιών με containers, ενσωματώνοντας άψογα εργαλεία όπως τα Podman, Distrobox και Toolbx. Προσφέρει ένα καλαίσθητο περιβάλλον, επιτάχυνση από την κάρτα γραφικών για ομαλή απόδοση και έναν ενσωματωμένο επιθεωρητή για την αποσφαλμάτωση εφαρμογών τερματικού.

Loupe: Μια φρέσκια ματιά στις εικόνες σας

Το Eye of GNOME (EOG) αντικαθίσταται από το Loupe, ένα πρόγραμμα προβολής εικόνων γραμμένο επίσης σε Rust. Το Loupe προσφέρει απόδοση με επιτάχυνση GPU για εξαιρετικά ομαλή πλοήγηση και ζουμ, ακόμα και σε εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης. Η αποκωδικοποίηση των εικόνων γίνεται σε περιβάλλον sandbox για αυξημένη ασφάλεια κατά το άνοιγμα αρχείων από μη αξιόπιστες πηγές.

Υποστήριξη και αναβάθμιση

Ως ενδιάμεση έκδοση, το Ubuntu 25.10 θα λαμβάνει ενημερώσεις για 9 μήνες, μέχρι τον Ιούλιο του 2026. Οι χρήστες που αναζητούν μακροχρόνια σταθερότητα θα πρέπει να παραμείνουν στην έκδοση Ubuntu 24.04 LTS. Η αναβάθμιση στο 25.10 είναι δυνατή από το Ubuntu 25.04 μέσω του ενσωματωμένου μηχανισμού ενημέρωσης.

Συνολικά, το Ubuntu 25.10 “Questing Quokka” είναι μια τολμηρή και στραμμένη προς το μέλλον έκδοση. Με την πλήρη υιοθέτηση του Wayland, την ενσωμάτωση εργαλείων γραμμένων σε Rust και την ανανέωση βασικών εφαρμογών, η Canonical θέτει τα θεμέλια για την επόμενη γενιά του Linux desktop.