Νέα από τον πλανήτη…planet.ellak.gr: Αξίζει η αναβάθμιση; Διαφορές του Ubuntu 16.04 με το Ubuntu 18.04

Ποιες οι διαφορές του Ubuntu 16.04 με το νέο Ubuntu 18.04; Τι θα γίνει αν αναβαθμίσω; Αξίζει να αναβαθμίσω; Μήπως να κάνω καθαρή εγκατάσταση; Είναι μερικές σκέψεις που περνάνε από όλους τους χρήστες του Ubuntu 16.04 τις οποίες θα προσπαθήσω να απαντήσω

Έχουν περάσει ακριβώς 7 χρόνια από τότε που η Canonical πήρε το ρίσκο να αποκλίνει από την πορεία της κοινότητας GNOME και να χτίσει το δικό της γραφικό περιβάλλον. Θυμάμαι το 2011 όταν είχα καταγράψει αυτή την μετάβαση με τρία αναλυτικά review του Unity, είχε ξεσπάσει «πόλεμος» και έντονη «καταστροφολογία» για το μέλλον του Ubuntu με Unity.

Fast forward… στο σήμερα και όπως είχα προβλέψει τότε, το Ubuntu δεν έχασε ούτε και καταστράφηκε. Παρόλο που επίσημα πλέον το Unity έχει πάψει να αναπτύσσεται, είναι ιδιαίτερα δημοφιλές σε εταιρικούς σταθμούς εργασίας (κυρίως η σειρά Ubuntu LTS) και μάλιστα, ίσως όπως είχαμε δει μπορεί να έχουμε σύντομα και μια επίσημη (από την κοινότητα) έκδοση του Ubuntu με Unity.

Έτσι η Canonical για ακόμα μια φορά, αποφάσισε (ορθά κατά την άποψή μου) να επικεντρωθεί στην διάθεση του Ubuntu με GNOME περιβάλλον μιας και σε αντίθεση με το GNOME, το Unity είχε δείξει τα χρόνια του.

Ubuntu 18.04 με GNOME σε Unity «style»

Παρότι πήραμε την πρώτη γεύση του Ubuntu με GNOME με το 17.10, είναι γνωστό σε όλους ότι το 18.04, επειδή ανήκει στην σειρά LTS της διανομής δίνει το στίγμα για το πού οδεύει η διανομή.

Αριστερά το Ubuntu 18.04 ενώ δεξιά το Ubuntu 16.04

Όπως είναι φανερό και από την παραπάνω εικόνα, ελάχιστη είναι η διαφοροποίηση σχετικά με το βασικό στοιχείο του Unity το οποίο είναι η αριστερή μπάρα εφαρμογών (το γνωστό dock). Λογικό θα έλεγε κανείς ότι η Canonical ήθελε να διασφαλίσει την οικειότητα που έχουν με το Unity οι χρήστες που θα αναβαθμίσουν στο 18.04 οπότε προσπάθησε να εφαρμόσει κάποιες «αισθητικές» αλλαγές στο GNOME χωρίς να επέμβει στον ίδιο τον κώδικα του GNOME.

Παρόλα αυτά, οι χρήστες που θα αναβαθμίσουν στο 18.04 θα πρέπει να ξεχάσουν:

το καθολικό (global) menu των παραθύρων,
το HUD για την αναζήτηση στα μενού των εφαρμογών

Επειδή λοιπόν, το Ubuntu πλέον χρησιμοποιεί καθαρό GNOME (με εξαίρεση το αισθητικό κομμάτι) κληρονομεί και όλες τις λειτουργίες του GNOME.

Πέρα από το Unity Theme το Ubuntu είναι ένα πλήρες GNOME περιβάλλον (πηγή omgubuntu.co.uk)

Αυτό σημαίνει ότι το GNOME εν μια νυκτί, αποκτά ένα τεράστιο ποσοστό χρηστών το οποίο θα το χρησιμοποιεί και θα αναφέρει τα οποιαδήποτε σφάλματα του κώδικα με σκοπό την βελτίωσή του.

Η αισθητική διαφοροποίηση φυσικά έχει υλοποιηθεί και στον διαχειριστή αρχείων (Files) του GNOME όπου διατηρήθηκε το μαύρο χρώμα στα παράθυρα αλλά και στις πλαϊνές συντομεύσεις ενώ όπως βλέπετε τα κουμπιά ελαχιστοποίησης, μεγιστοποίησης και κλεισίματος επέστρεψαν δεξιά.

Διαφορές στην εγκατάσταση του Ubuntu 18.04

Πέρα από τις οπτικές αλλαγές, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τρεις αλλαγές που ενσωματώθηκαν στην εγκατάσταση του Ubuntu 18.04:

Minimal εγκατάσταση
Live Patch
Προφίλ υπολογιστή – Ubuntu Report
Οθόνη καλωσορίσματος

Ας τα δούμε πιο αναλυτικά για να έχουμε μια πλήρη εικόνα

Minimal εγκατάσταση Ubuntu

Όσοι ακούνε minimal Ubuntu δεν θα πρέπει να το συγχέουν με το minimal ISO του Ubuntu.

Αυτό το νέο χαρακτηριστικό προσφέρει την δυνατότητα στον χρήστη που κάνει πρώτη φορά εγκατάσταση το Ubuntu 18.04 να κάνει μια «αδυνατισμένη» εκδοχή του. Με άλλα λόγια, αντί στην τελική εγκατάσταση να είναι προεγκατεστημένα τα λογισμικά (πχ LibreOffice, Video Player κλπ) ο χρήστης που θα επιλέξει minimal εγκατάσταση θα βρεθεί με ένα «καθαρό» λειτουργικό στο οποίο θα είναι εγκατεστημένα μόνο τα βασικά εργαλεία του συστήματος και ο Firefox.

Με αυτόν τον τρόπο η Canonical προσφέρει την δυνατότητα στον τελικό χρήστη να εγκαταστήσει ότι λογισμικό τελικά σκοπεύει να χρησιμοποιήσει. Εδώ φυσικά, κάνει ότι και ένα παλιό project – respin (iQunix OS) του Ubuntu που είχα ξεκινήσει, στο οποίο υπήρχε μόνο το γραφικό περιβάλλον με έναν browser και τίποτα άλλο. Προσωπικά, μου είναι ιδιαιτέρα χρήσιμο αυτό το νέο χαρακτηριστικό !

Ubuntu Livepatch

Η υπηρεσία Livepatch σκοπεύει να αντιμετωπίσει τα κρίσιμα προβλήματα ευπάθειας του πυρήνα του Linux, όπως προσδιορίζονται από τον ιχνηλάτη CVE. Όταν το ενεργοποιήσετε, το σύστημα θα μπορεί να λαμβάνει ενημερώσεις ασφάλειας για τον πυρήνα και δεν θα χρειάζεται η επανεκκίνηση του συστήματος για να ενεργοποιηθούν.

Δεδομένου όμως της ύπαρξης περιορισμών στην τεχνολογία Livepatch του ίδιου του πυρήνα, ορισμένα σημεία του κώδικα του πυρήνα Linux δεν μπορούν να διασφαλιστούν με ενημερώσεις ασφάλειας όταν αυτός εκτελείται. Ενδέχεται να υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η αναβάθμιση και η επανεκκίνηση του υπολογιστή να είναι απαραίτητες για να ενημερωθεί ο πυρήνας.

Προφίλ υπολογιστή εγκατάστασης Ubuntu

Αυτό το χαρακτηριστικό, σε περίπτωση που το επιθυμεί ο χρήστης, μπορεί να συμβάλει στην χαρτογράφηση των διαφορετικών συνθέσεων υπολογιστών στους οποίους γίνεται εγκατάσταση το Ubuntu. Δεν θα επεκταθώ εδώ, μιας και το έχουμε αναλύσει εκτενέστατα στο άρθρο «Η Canonical μας ζητάει τα στοιχεία του συστήματος μας για το καλό μας;» το οποίο μπορείτε να διαβάσετε.

Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης μπορεί να δει τα δεδομένα που συλλέγονται, να ενεργοποιήσει η να απενεργοποιήσει το χαρακτηριστικό ανά πάσα στιγμή. Τα στατιστικά αυτά στο μέλλον ίσως να παρουσιαστούν με μορφή γραφημάτων τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων όπως:

Πόσοι είναι περίπου οι υπολογιστές που τρέχουν Ubuntu
Ποιες κάρτες γραφικών/ CPU προτιμούνται
Ποίος είναι ο κατασκευαστής
κλπ..

Στην παραπάνω εικόνα, βλέπουμε μια τυπική τέτοια αναφορά την οποία μπορεί να ανοίξει ο χρήστης και να δει τα περιεχόμενά του. Στο αρχείο δεν υπάρχει όνομα χρήστη, ούτε διεύθυνση IP, ούτε γλώσσα συστήματος, ούτε και προγράμματα οδήγησης που έχουν ενεργοποιηθεί. Σε γενικές γραμμές είναι το ίδιο είδος πληροφοριών συστήματος που εμφανίζονται σε screenshots που μοιραζόμαστε σε forum χρησιμοποιώντας π.χ. ένα εργαλείο όπως το inxi. Με λίγα λόγια είναι εντελώς ανώνυμες πληροφορίες και δεν μπορούν να συσχετιστούν με τον χρήστη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν μερικά χρόνια, μια παρόμοια προσπάθεια ονόματι «Ubuntu Friendly» δυστυχώς δεν ευδοκίμησε. Το Ubuntu Friendly ήταν ένα λογισμικό με το οποίο ο χρήστης μπορούσε να ελέγξει και να συλλέξει πληροφορίες για τις συσκευές του με σκοπό αυτά να συλλεχθούν σε μια online βάση δεδομένων. Έτσι μπορούσε ο καθένας να μπαίνει σε αυτή την σελίδα και να βλέπει ποιες συσκευές είναι συμβατές με το Linux ή και ποιες εμφανίζουν προβλήματα. Ελπίζω ότι η νέα υπηρεσία με τον τρόπο που υλοποιείται θα είναι εξίσου χρήσιμη για να έχουμε μια εικόνα του ποιες συσκευές/hardware να προτιμήσουμε.

Οθόνη καλωσορίσματος

Είναι οξύμωρο μεν αλλά το Ubuntu ίσως είναι η μόνη, φιλική προς τους νέους χρήστες, διανομή Linux που δεν διέθετε (μέχρι τώρα) μια οθόνη καλωσορίσματος. Όλες οι υπόλοιπες διανομές οι οποίες είναι γνωστές ως φιλικές προς τον νέο χρήστη διαθέτουν μια τυπική οθόνη καλωσορίσματος μέσα από την οποία δίνονται οδηγίες χρήσης, εγκατάσταση οδηγών υλικού, εγκατάσταση προτεινόμενων λογισμικών κλπ.

Πλέον με την 18.04, ο χρήστης που το κάνει εγκατάσταση πρώτη φορά, μόλις τελειώσει η εγκατάσταση, θα βρεθεί μπροστά από μια οθόνη καλωσορίσματος μέσα από την οποία μπορεί να εγκαταστήσει κάποια λογισμικά που, σημειωτέων είναι Snap πακέτα, να δει τι νέο υπάρχει στο Ubuntu κλπ.

Αξίζει να αναβαθμίσω σε Ubuntu 18.04;

Αφού είδαμε τις διαφορές, ίσως κάποιοι να θέλουν να αναβαθμίσουν. Πριν το κάνετε όμως, σταματήστε εδώ και διαβάστε το παρακάτω, για να ξεκαθαρίσουμε κάποιες μη επιθυμητές εκπλήξεις:

Να αναβαθμίσω σε νεότερη έκδοση Ubuntu;

Αυτή την στιγμή, υπάρχουν δυο περιπτώσεις στις οποίες . Ή έχετε Ubuntu 17.10 ή 16.04.

Άρα, αν έχετε Ubuntu 17.10, ΝΑΙ, οφείλετε να αναβαθμίσετε εντός 2-3 μηνών διότι :

Το Ubuntu 17.10 θα σταματήσει να λαμβάνει ενημερώσεις κατά τα τέλη Ιουλίου 2018
Σε περίπτωση που περάσει το Ubuntu 17.10 σε κατάσταση END of LIFE υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε αποθετήρια λογισμικού για εγκατάσταση εφαρμογών. Εκεί βέβαια μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το uCareSystem, το οποίο θα σας το αναβαθμίσει στην επόμενη διαθέσιμη έκδοση.

Αν έχετε Ubuntu 16.04, ΟΧΙ ακόμα. Θυμηθείτε ότι το Ubuntu έχει μόλις 6 μήνες που «ξερίζωσε» το Unity και πέρασε σε GNOME οπότε κάποια μικροπροβλήματα μπορεί να μην έχουν εντοπιστεί ακόμα. Σε περίπτωση που δεν σας άρεσαν οι αλλαγές που ανέφερα, και χρησιμοποιείτε κάποια χαρακτηριστικά που προσφέρει το Unity, τότε μην ανησυχείτε διότι το Ubuntu 16.04 θα έχει ζωή μέχρι το 2021 και ίσως παραπάνω!.

Τι θα γίνει αν αναβαθμίσω σε Ubuntu 18.04;

Έστω λοιπόν αποφασίσατε να αναβαθμίσετε (χρησιμοποιώντας π.χ. με το uCareSystem) και θέλετε να ξέρετε σε τι θα καταλήξετε μετά την αναβάθμιση.

Όσοι έχετε Ubuntu 17.10, θα αποκτήσετε ένα ωραιότατο φρεσκαρισματάκι σε όλο το σύστημά σας. Ενώ όσοι έχετε Ubuntu GNOME (16.04/17.10) τότε θα αναβαθμιστείτε σε Ubuntu 18.04 με το νέο περιβάλλον, μιας και το Ubuntu GNOME σταματάει να υφίσταται ως ξεχωριστή διανομή. Μικρό το κακό, μιας και όπως είπαμε το Ubuntu είναι πλέον μια GNOME διανομή.

Όσοι έχετε Ubuntu 16.04 (με Unity), το σύστημά σας θα αναβαθμιστεί σε Ubuntu 18.04 και φυσικά μετά την επανεκκίνηση θα βρεθείτε στο περιβάλλον της εικόνας που είδαμε στην αρχή του άρθρου με το GNOME περιβάλλον να είναι διαμορφωμένο στα πρότυπα του Unity.

Όσοι έχετε *buntu (όπου * βλέπε Xubuntu, Lubuntu, Kubuntu κλπ) το σύστημά σας θα αναβαθμιστεί στην 18.04 με το υπάρχον γραφικό σας περιβάλλον. Με άλλα λόγια, απλά θα μεταβείτε στην νεότερη LTS έκδοση χωρίς να μεταβείτε υποχρεωτικά σε GNOME περιβάλλον. Θα έχετε δηλαδή την νεότερη LTS της διανομής *buntu που χρησιμοποιείτε.

Μήπως να κάνω καθαρή εγκατάσταση του Ubuntu 18.04;

Σε μια μικρή δημοσκόπηση που ξεκίνησα στο Facebook Group της Ελληνικής κοινότητας Ubuntu, έθεσα το ερώτημα «Τι κάνατε με την έλευση 18.04;» και αφορούσε αυτούς που έκαναν αναβάθμιση η νέα εγκατάσταση. Εξεπλάγην όταν είδα ότι οι πλειοψηφία προτιμάει το format και την καθαρή εγατάσταση του Ubuntu 18.04 το οποίο επιβεβαιώθηκε και από ξεχωριστή δημοσκόπηση του επίσημου Forum.

Φυσικά, είναι κλασσικό το φαινόμενο, η κατηγορία (περίπου 2.5%) αυτών των χρηστών (στην καμπύλη της Διάχυση καινοτομιών ονομάζονται Innovators) δοκιμάζει πάντα τις τελευταίες εξελίξεις την ίδια μέρα ή και μήνα στον οποίο εμφανίζεται κάτι νεότερο. Ίσως, μια επανάληψη αυτής της δημοσκόπησης μετά απο 3-6 μήνες να δώσει διαφορετική εικόνα αλλά φαίνεται ότι η πρώτη «φουρνιά» χρηστών προτιμάει την καθαρή εγκατάσταση. Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, πολύ πιθανόν ήδη έχετε κάνει την καθαρή εγκατάσταση.

Ανάλογα λοιπόν αν έχετε 16.04, όταν το αποφασίσετε είναι λογικό ίσως να προτιμήσετε και εσείς μια καθαρή εγκατάσταση μιας και όπως είπα, το Ubuntu 18.04 αποτελεί σχεδόν καινούρια διανομή με την ριζική αλλαγή που έχει κάνει. Αντίθετα αν έχετε 17.10, (το οποίο είναι ήδη βασισμένο σε GNOME) ίσως να μην έχει τόσο νόημα η καθαρή εγκατάσταση και το ξανά στήσιμο του συστήματος.

Επίλογος

Ίσως είναι νωρίς ακόμα να μιλάμε για το Ubuntu 18.04, αλλά θα έλεγα ότι, επειδή το χρησιμοποίησα από την αρχή της φάσης ανάπτυξής του, αποτελεί μια νέα προσέγγιση όσον αφορά τα πρότυπα που μας έχει συνηθίσει με το Unity. Όσοι δεν έχετε αναβαθμίσει ακόμα, σε περίπου 1-2 μήνες θα διατεθεί η έκδοση 18.04.1 η οποία συνήθως έχει διορθώσει όλες τις παιδικές ασθένειες της 18.04.0 που βγήκε πριν περίπου μια εβδομάδα.

Μην ξεχνάμε ότι με αυτό τον τρόπο, πλέον εκατομμύρια χρήστες θα έχουν την δυνατότητα πέραν των λογισμικών να χρησιμοποιήσουν και τα extensions του GNOME, τα themes-icons και να τροποποιήσουν πιο εύκολα την τελική εμπειρία χρήσης. Από την άλλη το Ubuntu με αυτή την αλλαγή που ξεκίνησε στην έκδοση 17.10, θα αποτελεί την μεγαλύτερη σε αριθμό χρηστών GNOME διανομή. Ουσιαστικά λοιπόν το κέρδος είναι αμφίδρομο και για την κοινότητα Ubuntu από την μία, αλλά και για τους developers του GNOME από την άλλη.

Πηγή άρθρου: planet.ellak.gr https://cerebrux.net/