Το Λουξεμβούργο εισέρχεται σε μια νέα εποχή εκσυγχρονισμένης επιδημιολογικής επιτήρησης με την έναρξη της πρωτοβουλίας PHRESH (Public Health Rapid Epidemiological Surveillance Hub), η οποία φιλοδοξεί να μεταμορφώσει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο η χώρα παρακολουθεί και αντιμετωπίζει τις λοιμώδεις νόσους. Στην καρδιά αυτής της προσπάθειας βρίσκεται το SORMAS, μια ανοικτού κώδικα πλατφόρμα επιτήρησης που αναπτύχθηκε αρχικά ως απάντηση στην κρίση του Έμπολα.
Αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες που αποκάλυψε η πανδημία
Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε τα σημαντικά κενά στα παραδοσιακά συστήματα καταγραφής και ιχνηλάτησης. Στο Λουξεμβούργο, η υπερβολική εξάρτηση από χειροκίνητες διαδικασίες —όπως η διαχείριση επαφών μέσω Excel— αποδείχθηκε ανεπαρκής σε συνθήκες μεγάλης κρίσης. Έτσι, γεννήθηκε η ανάγκη για ένα σύγχρονο, αυτοματοποιημένο και διαλειτουργικό σύστημα.
Το PHRESH, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα συνεχιστεί έως το 2028, στοχεύει να καλύψει αυτά τα κενά μέσω μιας ολοκληρωμένης πλατφόρμας σε πραγματικό χρόνο που επιτρέπει ταχύτερη ανίχνευση επιδημιών, πιο αποδοτικό contact tracing και αποτελεσματικότερη λήψη αποφάσεων.
SORMAS: Από την κρίση του Έμπολα σε ένα παγκόσμιο εργαλείο δημόσιας υγείας
Το SORMAS αναπτύχθηκε από γερμανικούς και νιγηριανούς επιστημονικούς φορείς υπό τον συντονισμό του Helmholtz Centre for Infection Research (HZI). Μετά την επιτυχημένη εφαρμογή του το 2015 στη Νιγηρία, δημοσιεύτηκε ως open source ώστε να είναι παγκοσμίως προσβάσιμο.
Σήμερα λειτουργεί ως ο κεντρικός κορμός των συστημάτων δημόσιας υγείας στο Λουξεμβούργο, προσφέροντας δυνατότητες όπως:
- γεωγραφική απεικόνιση κρουσμάτων για εύκολο εντοπισμό hotspots,
- ενσωματωμένες στατιστικές και προσαρμοζόμενα reports,
- παρακολούθηση και διαχείριση και των 75 νοσημάτων υποχρεωτικής δήλωσης της χώρας.
Προσαρμογή στις ανάγκες του Λουξεμβούργου
Ένα βασικό ζήτημα που τονίζουν οι υπεύθυνοι του έργου είναι η ανάγκη για ευελιξία: το σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες της χώρας χωρίς να επηρεάζονται οι υπόλοιποι χρήστες του SORMAS διεθνώς. Όπως επισημαίνει ο Jan Böhme, Co-Managing Director της SORMAS Foundation, σημαντικό πλεονέκτημα αποτελεί το ότι το Λουξεμβούργο προσέλαβε και εκπαίδευσε δικούς του developers, διασφαλίζοντας ανεξαρτησία και αποφυγή vendor lock-in. Η υλοποίηση του PHRESH συντονίζεται από τη Διεύθυνση Υγειονομικής Επιθεώρησης του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλειας, με τη συνεργασία ειδικών Πληροφορικής και επιδημιολόγων, καθώς και με την υποστήριξη του SORMAS Foundation, η οποία ιδρύθηκε το 2022.
Αντίκτυπος και πρώτες εμπειρίες
Παρότι είναι ακόμη νωρίς για πλήρη αξιολόγηση, σύμφωνα με τη Dr. Anne Vergison, το προσωπικό έχει ήδη θετική εικόνα από το νέο σύστημα, το οποίο χαρακτηρίζουν εύχρηστο και διαισθητικό. Η αρχική ιδέα ήταν ένα σύστημα αποκλειστικά για COVID, όμως η εμπειρία της πανδημίας οδήγησε στη διεύρυνση του οράματος ώστε να καλυφθούν όλες οι λοιμώδεις νόσοι.
Ένα νέο dashboard και ευρωπαϊκή διαλειτουργικότητα
Σήμερα, η ομάδα του Λουξεμβούργου αναπτύσσει ένα νέο dashboard που θα επιτρέπει τη διαμοίραση πληροφοριών με όλους τους εμπλεκόμενους —από εσωτερικές ομάδες και υπουργεία έως άλλους φορείς και το ευρύ κοινό. Παράλληλα, ένα από τα πιο φιλόδοξα βήματα είναι η διασύνδεση του SORMAS με το ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control). Η επόμενη έκδοση του SORMAS θα περιλαμβάνει ήδη τα πρώτα χαρακτηριστικά αυτής της διαλειτουργικότητας, όπως την αυτόματη εξαγωγή αρχείων για συγκεκριμένες ασθένειες.
Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/