Η Ευρώπη ενώνει τις δυνάμεις της για ένα ανοικτό, διαλειτουργικό και δημοκρατικό ψηφιακό μέλλον, Ευκαιρίες για την Ελλάδα και την ΕΕΛΛΑΚ
Στις 29 Οκτωβρίου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δημιουργία του Digital Commons EDIC (European Digital Infrastructure Consortium), ενός νέου θεσμού που επιτρέπει στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναπτύσσουν, να λειτουργούν και να διαχειρίζονται από κοινού διασυνοριακές ψηφιακές υποδομές. Το EDIC φέρει έδρα το Παρίσι και έχει ως ιδρυτικά μέλη τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ιταλία, ενώ άλλα κράτη, μεταξύ των οποίων το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία και η Πολωνία, έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής.
Η πρωτοβουλία αυτή εγκαινιάζει ένα ευρωπαϊκό μοντέλο συνεργασίας και επένδυσης στα Ψηφιακά Κοινά, δηλαδή στις ανοικτές, διαλειτουργικές και βιώσιμες τεχνολογίες που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, ενισχύουν τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και ενδυναμώνουν την τεχνολογική της ανεξαρτησία από μη ευρωπαϊκούς παρόχους.
Ανοικτά, διαλειτουργικά και κυρίαρχα ψηφιακά θεμέλια
Η Ευρώπη σήμερα εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 80% από εξωευρωπαϊκές τεχνολογικές υποδομές και υπηρεσίες. Αυτή η εξάρτηση υπονομεύει όχι μόνο την οικονομική της ανθεκτικότητα, αλλά και τη δημοκρατική της κυριαρχία. Το Digital Commons EDIC δημιουργεί για πρώτη φορά έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό ανάπτυξης ανοικτών ψηφιακών τεχνολογιών, ο οποίος θα εστιάσει σε τομείς όπως:
- Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) με ανοιχτά, διαφανή και επαληθεύσιμα μοντέλα.
- Υπολογιστικό νέφος (Cloud) με οικολογικό αποτύπωμα χαμηλής ενέργειας.
- Κυβερνοασφάλεια και ενίσχυση ανθεκτικότητας των δημοσίων υπηρεσιών.
- Γεωπληροφορική και δίκτυα δεδομένων για ενιαίες υποδομές πληροφορίας.
- Κοινωνικά δίκτυα και συνεργατικές πλατφόρμες δημόσιας επικοινωνίας.
Κάθε λογισμικό που θα αναπτύσσεται στο πλαίσιο του EDIC θα δημοσιεύεται υποχρεωτικά με άδειες ελεύθερου και ανοιχτού λογισμικού (FOSS), ενώ οι διαδικασίες προμηθειών θα ακολουθούν αρχές διαφάνειας και μη διάκρισης. Το μοντέλο διακυβέρνησης προβλέπει μια Συνέλευση Μελών, επιτροπή στρατηγικής υλοποίησης, Ανεξάρτητο Διευθυντή και Συμβουλευτικό Συμβούλιο, διασφαλίζοντας πλήρη λογοδοσία και συμμετοχή πολιτών, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων.
Από τα πιλοτικά έργα στα πανευρωπαϊκά οικοσυστήματα
Το EDIC επιδιώκει να ενώσει τη διάσπαρτη ευρωπαϊκή εμπειρία και να μετατρέψει τα αποσπασματικά πιλοτικά έργα σε ολοκληρωμένες πλατφόρμες και υπηρεσίες. Η Γαλλία και η Γερμανία ηγούνται στη διαμόρφωση των τεχνικών και θεσμικών προτύπων, η Ιταλία προωθεί τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ενώ η Ολλανδία εστιάζει στη διαλειτουργικότητα και στα ανοιχτά δεδομένα για δημόσιες διοικήσεις. Μέχρι το 2027, προβλέπεται η δημιουργία:
- One-Stop-Shop και Expertise Hub για πρόσβαση σε χρηματοδότηση, τεχνική υποστήριξη και συμβουλευτικές υπηρεσίες,
- Digital Commons Forum & Annual Report,
- και ενός European Digital Commons Award για έργα ανοιχτής τεχνολογίας με κοινωνικό αντίκτυπο.
Ο ρόλος της Ελλάδας και της ΕΕΛΛΑΚ
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο Digital Commons EDIC θα αποτελέσει στρατηγική επιλογή εθνικής σημασίας, ενισχύοντας τη θέση της στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική της ψηφιακής ανεξαρτησίας. Η ΕΕΛΛΑΚ, με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα που είναι μέλη της, μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος διασύνδεσης μεταξύ της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας, της δημόσιας διοίκησης και του EDIC, αναλαμβάνοντας:
- συντονισμό πιλοτικών έργων ανοιχτού λογισμικού και δεδομένων,
- τεχνική υποστήριξη και μεταφορά τεχνογνωσίας σε δημόσιους φορείς,
- εκπαίδευση και επιμόρφωση για ψηφιακή διακυβέρνηση και ασφάλεια,
- και συμβολή στη δημιουργία ενός ελληνικού Digital Commons Hub, συνδεδεμένου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα.
Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα μπορεί να μεταβεί από ρόλο χρήστη τεχνολογίας σε παραγωγό και συνδιαμορφωτή των ευρωπαϊκών ψηφιακών προτύπων, στηρίζοντας παράλληλα τις ΜμΕ, τα πανεπιστήμια και τη δημόσια διοίκηση στη μετάβασή τους σε ανοικτές, διαφανείς και βιώσιμες υποδομές.
Προς μια Ευρώπη των Ψηφιακών Κοινών
Το Digital Commons EDIC είναι κάτι περισσότερο από μια τεχνική πρωτοβουλία, είναι πολιτική πράξη ευρωπαϊκής κυριαρχίας και δημοκρατίας. Αποτελεί απόδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να σχεδιάζει, να υλοποιεί και να κυβερνά τις δικές της κρίσιμες ψηφιακές υποδομές, βασισμένες σε διαφάνεια, ανοιχτότητα και δημόσιο έλεγχο. Η επίσημη έναρξη του φορέα θα πραγματοποιηθεί στις 11 Δεκεμβρίου 2025 στη Χάγη, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας νέας εποχής όπου η τεχνολογία υπηρετεί τη δημοκρατία, την καινοτομία και το συλλογικό συμφέρον, και όπου οργανισμοί όπως η ΕΕΛΛΑΚ μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διάχυση της γνώσης και την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ψηφιακής αυτονομίας.
Περισσότερα: