Νέα από τον πλανήτη…planet.ellak.gr: Fedora 42 στο μικροσκόπιο: Όταν η σταθερότητα γνώρισε το μέλλον — GNOME, KDE, Atomics και COSMIC σε πρώτο πλάνο!

by: Linux Insider

Το Fedora 42 ακούγεται σαν απλό update, αλλά είναι πολύ περισσότερα — είναι μια κυκλοφορία με χαρακτήρα, χιούμορ και σύγχρονη τεχνολογία. Ο Matthew Miller λέει «αντίο» ως project leader, αφήνοντας πίσω του ένα λογισμικό διαμάντι πλήρως λειτουργικό και δυναμικό. Έχουμε και λέμε: desktop upgrades, νέος installer, Atomic εκδόσεις που θέλουν την προσοχή σου και ένα νέο desktop που λέγεται COSMIC και φωνάζει: “Rust!”.

1. Ο νέος Installer — λιτό αλλά όχι κουραστικό

Αν θυμάσαι το Fedora των περασμένων χρόνων, θα θυμάσαι και τον installer που σε έκανε να ανησυχείς — το παλιό UI με τις πολλές επιλογές έμοιαζε… σοφιστικέ, αλλά περιπλεγμένο.

Με το Fedora 42 αυτό έχει αλλάξει. Ο νέος installer υιοθετεί minimalist προσέγγιση: λιγότερα βήματα πριν την εγκατάσταση, εστίαση στην επιφάνεια εργασίας μετά την ολοκλήρωση. Αυτός ο “less is more” σχεδιασμός είναι αναζωογονητικός — ειδικά αν βαράς την εγκατάσταση δύο φορές τη μέρα. Θες partition, timezone, χρήστη; τα πας μετά. Σε δοκιμές, ολοκληρώνεται γρήγορα και χωρίς περιστροφές — και τέλος πάντων, το Fedora σε στέλνει γράφοντας: «ξεκίνα» — χωρίς να σε ρωτήσει 10 φορές αν σίγουρα θες GNOME ή KDE.

2. GNOME Workstation & KDE Plasma – Οι κλασικές επιλογές

GNOME Workstation

Το GNOME συνεχίζει να εξελίσσεται: πιο responsive, με καθαρότερο layout και smooth animation. Στη χρήση: ομαλότητα, σταθεροποίηση για HiDPI οθόνες και καλύτερη διαχείριση πολλαπλών παραθύρων. Όμως, όπως με κάθε μεγάλη έκδοση, υπάρχουν μικροενοχλήσεις: ένα μικρό θέμα με το top bar, κάποιες αργές εναλλαγές παραθύρων — αλλά τίποτα κρίσιμο. Αν απλά θέλεις να δουλέψεις, το Fedora GNOME σου ανοίγει το δρόμο με αυτοπεποίθηση.

KDE Plasma (Edition)

Αυτή τη φορά η ομάδα KDE στο Fedora πήρε προαγωγή: το Fedora KDE αποκαλείται “Edition”, ουάου! Η εκδοχή Plasma του Fedora είναι στιβαρή, “γυαλισμένη” και ξεκάθαρη— τα menus, τα notifications, οι ρυθμίσεις αποτυπώνουν φροντίδα. Υπάρχουν όμως στιγμές που τα Wayland sessions κάνουν τη CPU να δουλεύει πολύ και να γκρινιαζουν τα ανεμιστηράκια. Σε κάθε περίπτωση: με το Fedora KDE παίρνεις πλατφόρμα που “λειτουργεί”, ένα κάπως απαιτητικό αλλά συνολικά αξιόλογα desktop.

3. COSMIC — Το Rust desktop που τολμάει

Το COSMIC, το καινούργιο περιβάλλον εργασίας από την System76, είναι γραμμένο σε Rust και φέρνει μια πρακτική, γραμμική αισθητική που θυμίζει GNOME με minimal πινελιές. Η ανακοίνωση το περιγράφει ως «μοντέρνο, sleek και αποτελεσματικό» και, στην πράξη, όντως είναι αυτό — αλλά με μερικά παρατράγουδα:

Ευχρηστία: Το dock και το task manager είναι απλά και λειτουργικά, αλλά απαιτούν λίγο χρόνο για να μάθεις τις συντομεύσεις.
Σταθερότητα: Δεν είδαμε κρασαρίσαμτα, αλλά το alt-tabbing με κάποιες εφαρμογές ήταν αργό.
Προσαρμογή: Καμία τρομερή επιλογή για themes ή εμφάνιση — αν θες λιτό περιβάλλον με μικρή διάθεση παραμετροποίησης, το COSMIC είναι κοντά στο στόχο.

Συνολικά, το COSMIC είναι μια αξιόλογη εναλλακτική που δείχνει ότι το desktop σε Rust δεν είναι μόνο hype — αλλά έχει περιθώρια βελτίωσης προς τον power χρήστη.

4. Atomics — Silverblue & Kinoite

Silverblue

Το Silverblue παραμένει η πρωτοπορία των immutable desktop συστημάτων. Οι αναβαθμίσεις μέσω rpm‑ostree είναι απλές και αντιστρέψιμες — αν κάτι πάει στραβά, rollback και φύγαμε. Το Fedora 42 φέρνει πιο γρήγορα ενημερώσεις mono-spotlight, και είναι ιδανικό για:

Developers: που θέλουν containers & flatpak εργαστήρια σε ασφαλές περιβάλλον.
Sysadmins: που θέλουν σταθερό σύστημα με καθαρές αναβαθμίσεις.

Μετά την εγκατάσταση, πατάς rpm-ostree upgrade και, αν δε σου αρέσει η επόμενη δοκιμή, rollover. Φανταστικά απλό.

Kinoite

Για όσους προτιμούν KDE, το Kinoite είναι η immutable εναλλακτική. Παραμένει responsive και με XWayland απενεργοποιημένο (αν δε θέλεις X). Οι δοκιμές δείχνουν:

Σταθερότητα: Είναι σταθερό σαν το σίδερο και γρήγορο όσο το Plasma…
Ευκολία χρήσης: Για αρχάριους, το rpm‑ostree ίσως φαίνεται διαφορετικό, αλλά είναι fun — ειδικά με rpm-ostree install <pkg>.
Hardware support: Το KDE Plasma απαιτεί περισσότερα libraries, και μπορεί το rollback να πάρει αρκετά λεπτά…

Γενικά, και οι δύο Atomic εκδόσεις δείχνουν πώς το Fedora βλέπει το μέλλον: immutable GUI, containers παντού και ασφάλεια πρώτα.

5. Fedora Spins — γιατί η επιλογή είναι… με το χέρι

Το Fedora το δηλώνει ξεκάθαρα: σου δίνω περιβάλλοντα εργασίας για κάθε γούστο. Στην έκδοση 42 έχουμε:

Cinnamon, MATE, Xfce, LXQt — ελαφριά desktops με γνώριμη μορφή.
Xfce: πιο αργό από άλλα, αλλά εξαιρετικά σταθερό και κατάλληλο για παλιά μηχανήματα.
Cinnamon: λιτό και καθαρό, με καλύτερη επίπεδη χρήση από GNOME.
LXQt: έχει μικρές (όχι μεγάλες) ελλείψεις σε εμφάνιση αλλά τρέχει σε οποιοδήποτε hardware.

Και αν θες gaming, science ή security δοκιμές, υπάρχουν και

ειδικά spins!

6. Για Διαχειριστές & Developers

Sysadmin Highlights

SELinux: βελτιώσεις στην modular διαχείριση και interceptions.
firewalld: νέα modules και hooks για containers.
Podman 5.0: βελτιωμένη CLI, καλύτερη υποστήριξη cgroups v2.
Cockpit dashboard: απομακρυσμένη διαχείριση με καλύτερο UI.

Developer Tools

Rust 1.70 & Python 3.11: μοντέρνα εργαλεία για scripting & ανάπτυξη.
GCC 13 & LLVM 18: νέα compiler options, καλά νέα για performance.
GNOME Builder updates: debugging με καλύτερο profiler, Rust exploit υποστήριξη.

Το Fedora 42 είναι ελκυστικό όχι μόνο για χρήστες desktop, αλλά και για sysadmins, developers και ερευνητές που θέλουν παραγωγικότητα χωρίς «κολλήματα» στον toolchain.

7. Το… UEFI glitch που… εμφανίστηκε “last minute”

Νέα έκδοση χωρίς ένα «ουπς» δεν γίνεται: το live boot image δημιουργεί entry στο UEFI loader — ακόμα κι αν δεν εγκατασταθεί πραγματικά το Fedora. Είναι μικρό το κακό, αλλά για dual-boot setups μπορεί να προκαλέσει σύγχυση — καθώς βλέπεις δύο επιλογές Fedora στις ρυθμίσεις.

Το καλό: δε χαλάει τίποτα, δίνεις efibootmgr --remove-bootnum XYZ για καθαρισμό. Μικρό ζήτημα λοιπόν.

8. Κριτική

Πώς πατάει συνολικά: Το Fedora 42 ισορροπεί άψογα μεταξύ καινοτομίας και αξιοπιστίας. Από NVIDIA οδηγούς, flatpak debugging μέχρι Wayland quirks, όλα βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις.

Αστείες στιγμές: To rollback σε ένα Atomic μπορεί να πάρει χρόνο — αλλά αν πας συγκεκριμένα μέσα σε rpm-ostree logs και ανακαλύψεις ‘rebasing has failed’ αισθάνεσαι πως έχεις μπλέξει με sci-fi τεχνολογία.

Το COSMIC είναι κάτι που φαίνεται ότι φτιάχτηκε στα γρήγορα αλλά είναι υποσχόμενο, σαν proof of concept. Μερικές λειτουργίες θυμίζουν ενίοτε “experimental UI” παρά κάτι που είναι έτοιμο για κάθε χρήστη…

Η σύγκριση GNOME vs KDE Edition δείχνει ότι το Fedora κάνει “μικρές αλλαγές με σοβαρό αντίκτυπο”. Οσο για το θεματάκι με το UEFI, εκεί θα χρειαστείς sudo.

🏁 Συμπέρασμα

Το Fedora 42 σε φέρνει κοντά σε ένα ώριμο, σύγχρονο και ασφαλές desktop οικοσύστημα. Με GNOME ή KDE, Atomics που κοιτούν στο μέλλον, COSMIC που βάζει νέα στοίχημα, και τον νέο installer που καταργεί πολυπλοκότητες — όλα δείχνουν ότι η κοινότητα κάνει βήματα με κατεύθυνση απλότητας, ασφάλειας και ποικιλίας.

Για σένα που ψάχνεις…