Νέα από τον πλανήτη…planet.ellak.gr: Εισαγωγή στο Flatpak – Δημιουργία Πακέτου για εφαρμογή Qt6

by: Linux Insider

Μια φορά κι έναν καιρό, στις αρχές του Linux, η εγκατάσταση εφαρμογών ήταν συχνά περίπλοκη και απαιτούσε γνώσεις σχετικά με τη διαχείριση εξαρτήσεων. Στην πολύ αρχή, μάλιστα, όλες οι εφαρμογές έπρεπε να εγκατασταθούν από τον πηγαίο κώδικα, κάτι που μπορούσε να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο «κόλασης εξαρτήσεων». Για να εγκαταστήσεις το Α, έπρεπε πρώτα να εγκαταστήσεις το Β, αλλά για να εγκαταστήσεις το Β, χρειαζόσουν το Γ, και για να βάλεις το Γ, χρειαζόσουν το Δ. Και πάει λέγοντας… Μετά, εμφανίστηκαν τα πακέτα deb και rpm που έκαναν λίγο πιο εύκολη την εγκατάσταση εφαρμογών μέσω binary αρχείων. Με την πάροδο του χρόνου, εμφανίστηκαν τα online αποθετήρια πακέτων και οι διαχειριστές πακέτων όπως το apt και yum, που έκαναν τη διαδικασία πολύ πιο φιλική για τον χρήστη.

Παρ’ όλα αυτά, η συμβατότητα μεταξύ διαφορετικών διανομών παρέμενε ένα σημαντικό πρόβλημα. Δεν μπορείς να πάρεις ένα πακέτο του Debian και να το εγκαταστήσεις στο Fedora, έτσι δεν είναι;

Το Flatpak προσφέρει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα, επιτρέποντας τη δημιουργία και εγκατάσταση πακέτων που είναι ανεξάρτητα από τη διανομή. Παρακάτω θα δούμε τι είναι το Flatpak, πώς να το χρησιμοποιήσουμε και πώς να δημιουργήσουμε ένα Flatpak πακέτο για μια απλή εφαρμογή Qt6.

Τι είναι το Flatpak;

Το Flatpak είναι ένα ανοιχτού κώδικα εργαλείο για τη διανομή εφαρμογών σε πολλαπλές διανομές Linux. Με άλλα λόγια, το Flatpak (όπως και το Snap ή το AppImage) είναι ένας “καθολικός” διαχειριστής πακέτων (universal package manager) που προσφέρει έναν απλοποιημένο τρόπο εγκατάστασης και διαχείρισης εφαρμογών σε οποιαδήποτε διανομή Linux που το υποστηρίζει. Το Flatpak προσφέρει τα εξής πλεονεκτήματα:

• Εφαρμογές σε κοντέινερ, που περιλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες εξαρτήσεις.
• Απομόνωση εφαρμογών από το υπόλοιπο σύστημα (sandboxing).
• Συμβατότητα με πολλαπλές διανομές.
• Απλές ενημερώσεις. Όσα Flatpak apps κι αν έχεις εγκαταστήσει, μπορείς να τα ενημερώσεις όλα με μια εντολη  (flatpack update).
• Σταθερό περιβάλλον – Το Flatpak εξασφαλίζει ότι οι εφαρμογές τρέχουν σε ένα συνεπές περιβάλλον, ανεξάρτητα από το τι “τρέχει” το σύστημα κάτω από αυτές.
• Κάποιες διανομές ενσωματώνουν το Flatpak στα καταστήματα εφαρμογών τους (π.χ. GNOME Software).

Πώς να χρησιμοποιήσετε το Flatpak

Εγκατάσταση Flatpak

Αν η διανομή σας δεν περιλαμβάνει το Flatpak από προεπιλογή, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

Σε Ubuntu:

sudo apt-get install flatpak -y
flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo
sudo apt-get install gnome-software-plugin-flatpak gnome-software -y

Σε Fedora:

sudo dnf install flatpak -y
flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

Εγκατάσταση Εφαρμογών

Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, σε ορισμένες διανομές, το Flatpak είναι ήδη ενσωματωμένο στο Κέντρο Λογισμικού τους (π.χ. GNOME Software στο Fedora). Αν βρεις μια εφαρμογή στο GNOME Software και θελήσεις να την εγκαταστήσεις, θα δεις συνήθως ένα πεδίο επιλογής κάτω από το κουμπί «Εγκατάσταση» για το πώς θα γίνει η εγκατάσταση (π.χ. Flatpak ή άλλη πηγή). Σε μερικές περιπτώσεις (όπως με το Slack), το Flatpak ίσως είναι και η μοναδική διαθέσιμη επιλογή.

Εναλλακτικά, μπορείς να επισκεφτείς το

Flathub, το επίσημο αποθετήριο για Flatpak πακέτα, όπου μπορείς να αναζητήσεις εφαρμογές. Επειτα, για να εγκαταστήσεις την εφαρμογή που βρήκες, μέσω Flatpak, δίνεις την εντολή:

sudo flatpak install ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Π.χ., για να εγκαταστήσεις το Spotify:

sudo flatpak install spotify

Για να αφαιρέσεις μια Flatpak εφαρμογή, δώσε:

sudo flatpak uninstall NAME

Μπορείς να δεις όλες τις εγκατεστημένες Flatpak εφαρμογές με την εντολή:

flatpak list

Από εκεί μπορείς να επιλέξεις αν θες να ενημερώσεις κάποια συγκεκριμένη εφαρμογή, με την εντολή:

sudo flatpak update PACKAGE

Παράδειγμα: Δημιουργία Flatpak για Qt6 Εφαρμογή

Στο παρακάτω παράδειγμα θα δούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα Flatpak για μια απλή εφαρμογή Qt6. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ήδη κάποιο βασικό παράδειγμα (π.χ. ένα παράθυρο “Hello World”).

1. Προετοιμασία περιβάλλοντος

Βεβαιώσου ότι έχεις εγκαταστήσει τα εξής:

• Flatpak και flatpak-builder στη διανομή σου.
• Το Qt6 SDK (συνήθως μέσω του Qt installer ή των αποθετηρίων της διανομής σου).
• Το GNOME Software plugin (προαιρετικά, αν θέλεις GUI διαχείριση).

Για παράδειγμα, σε Ubuntu/Debian-based συστήματα:

sudo apt-get update
sudo apt-get install flatpak flatpak-builder -y

2. Δημιουργία βασικού project Qt6

Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν φάκελο MyQt6App/ με αρχεία:

• main.cpp (το βασικό αρχείο πηγαίου κώδικα)
• MyQt6App.pro (το αρχείο project αν χρησιμοποιούμε qmake) ή CMakeLists.txt αν χρησιμοποιούμε CMake

Παράδειγμα main.cpp:

#include <QApplication>
#include <QPushButton>

int main(int argc, char *argv[])
{
    QApplication app(argc, argv);

    QPushButton button("Hello from Qt6!");
    button.resize(200, 60);
    button.show();

    return app.exec();
}

3. Προσθήκη αρχείων Flatpak (manifest)

Θα δημιουργήσουμε ένα αρχείο org.example.MyQt6App.json (manifest αρχείο), το οποίο περιγράφει πώς θα χτιστεί και θα πακεταριστεί η εφαρμογή μας σε Flatpak. Παράδειγμα:

{
  "app-id": "org.example.MyQt6App",
  "runtime": "org.kde.Platform",
  "runtime-version": "6.5",
  "sdk": "org.kde.Sdk",
  "command": "myqt6app",
  "finish-args": [
    "--share=network",
    "--socket=x11",
    "--socket=wayland",
    "--device=dri"
  ],
  "modules": [
    {
      "name": "myqt6app",
      "buildsystem": "cmake",
      "config-opts": ["-DCMAKE_BUILD_TYPE=Release"],
      "builddir": true,
      "sources": [
        {
          "type": "dir",
          "path": "../"
        }
      ]
    }
  ]
}

Σημείωση:

• Το "runtime": "org.kde.Platform", "runtime-version": "6.5", "sdk": "org.kde.Sdk" υποθέτει ότι χρησιμοποιούμε το KDE Qt6 runtime.
• Μπορείς εναλλακτικά να χρησιμοποιήσεις "org.freedesktop.Platform" ή άλλο runtime που παρέχει Qt6.
• Το "command": "myqt6app" σημαίνει ότι, όταν τρέχει η εφαρμογή (π.χ. από το μενού), θα εκτελεστεί το αντίστοιχο εκτελέσιμο.

4. Δημιουργία και εγκατάσταση του Flatpak

Μέσα στον φάκελο που περιέχει το org.example.MyQt6App.json, τρέχουμε:

flatpak-builder build-dir org.example.MyQt6App.json --force-clean

Το build-dir είναι ένας φάκελος προσωρινής οικοδόμησης (build). Η επιλογή --force-clean σβήνει οποιαδήποτε προηγούμενη ενδιάμεση κατάσταση, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία από την αρχή.

Αφού ολοκληρωθεί επιτυχώς, μπορούμε να εγκαταστήσουμε τοπικά το πακέτο Flatpak:

flatpak-builder --user --install --force-clean build-dir org.example.MyQt6App.json

Αυτό θα προσθέσει την εφαρμογή στο τοπικό σου Flatpak repo και θα μπορείς πλέον να την τρέξεις με:

flatpak run org.example.MyQt6App

5. Διανομή του Flatpak (προαιρετικά)

Για να “πακετάρεις” το Flatpak σε ένα αρχείο .flatpak ώστε να το διανείμεις ή να το δοκιμάσεις σε άλλα συστήματα:

flatpak-builder --user --install --force-clean build-dir org.example.MyQt6App.json
flatpak build-bundle ~/.local/share/flatpak/repo MyQt6App.flatpak org.example.MyQt6App

Το αρχείο MyQt6App.flatpak μπορεί να εγκατασταθεί σε άλλες διανομές με την εντολή:

flatpak install MyQt6App.flatpak

Και στη συνέχεια τρέχει ως:

flatpak run org.example.MyQt6App

Η εφαρμογή θα εκτελεστεί μέσα σε ένα απομονωμένο περιβάλλον Flatpak.

Συνοψίζοντας

• Το Flatpak απλοποιεί την εγκατάσταση εφαρμογών στο Linux, ανεξάρτητα από τη διανομή ή το περιβάλλον εργασίας.
• Για να δημιουργήσεις ένα πακέτο Flatpak, χρειάζεσαι ένα manifest αρχείο που περιγράφει πώς θα χτιστεί το project σου.
• Υπάρχουν διάφορα runtimes (π.χ. KDE, GNOME ή freedesktop) για να επιλέξεις, ανάλογα με τις βιβλιοθήκες που χρειάζεσαι.

Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/ , https://www.linuxinsider.gr/