Η αγορά της τεχνολογίας διαμορφώνεται βάσει των κανόνων του καπιταλισμού, όπως είναι ευνόητο. Αυτό σημαίνει πως την κανονίζει ένα ολιγοπώλιο με μια άτυπη μορφή «τραστ». Μπορεί να υπάρχει ανταγωνισμός στην πληθώρα των διαθέσιμων εφαρμογών μα δεν ισχύει το ίδιο και στα mobile λειτουργικά συστήματα τα οποία τρέχουν αυτές τις εφαρμογές, αφού κατ’ ουσία μονοπωλείται από τις προτάσεις των Google, Apple και Microsoft.
Το αν αυτά τα λειτουργικά, τεχνικά, είναι καλά ή όχι, είναι μια άλλη υπόθεση που σαφώς δεν θα την κρίνουμε εδώ. Αυτό όμως που μπορούμε να αναφέρουμε είναι πως έχουν υπάρξει πολύ καλύτερες και αρτιότερες προτάσεις, οι οποίες για διάφορους λόγους -που κυρίως έχουν να κάνουν με το marketing- δεν μπόρεσαν να βρουν την θέση τους στην καπιταλιστική αγορά όπου κυριαρχεί το πιο πάνω «τραστ».
Για παράδειγμα, το Ubuntu Touch της Canonical, το οποίο θα μπορούσε χρηστικά να στείλει για σύνταξη ως ακόμα και το Android. Η αποτυχία όμως του να συμβεί αυτό ή έστω να αρχίσει να κυκλοφορεί κανονικά στην αγορά το Touch, και όχι σε περιορισμένο εύρος συσκευών, βαραίνει αποκλειστικά την Canonical και μόνο.
Ωστόσο, το λειτουργικό της Canonical δεν ήταν η μοναδική εναλλακτική πρόταση, αφού υπάρχει μια ακόμα ομάδα που έχει στα χέρια της ένα πολύ δυνατό χαρτί. Αυτή είναι η κοινότητα του KDE και η πρότασή της για φορητές συσκευές, το Plasma Mobile. Και αυτό δεν είναι υπερβολή αφού το KDE είναι η ελίτ σε ό,τι αποκαλούμε «desktop».
Η προσπάθεια
Οι προσπάθειες της ομάδας ανάπτυξης του KDE για ένα λειτουργικό σύστημα φορητών συσκευών έχουν ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν, και κάπου προς το τέλος του 2011 είδαμε δημόσια το ξεκίνημα αυτής της προσπάθειας με το Plasma Active (την 9η Οκτωβρίου 2011 έγινε δημόσια διαθέσιμη η πρώτη κυκλοφορία του Plasma Active για tablets). Λίγους μήνες αργότερα ανακοινώθηκε και η έλευση του Spark, ενός tablet που ερχότανε με το Plasma Active, με την όλη προσπάθεια να γίνεται από την κοινότητα του KDE και με εγγύηση τιμής στα €200, τα οποία έσοδα θα πηγαίνανε για την περαιτέρω ανάπτυξη του πρότζεκτ.
Δον Κιχώτες και η «αγορά»
Δεν ήταν όμως μόνο τα €200 που την εποχή εκείνη θεωρούνταν πολύ καλή τιμή και πόσο μάλλον για τα τεχνικά χαρακτηριστικά της συσκευής, μα πως το Spark ή Vivaldi όπως μετονομάστηκε λίγο αργότερα, εκτός του ότι θα έτρεχε καθαρό Linux, θα ερχότανε με ξεκλείδωτο (unlocked) hardware και με open content και services market. Όπως είχε δηλώσει τότε ο Aaron Seigo, ο εμπνευστής και συντονιστής του συγκεκριμένου πρότζεκτ, υπήρχε πλήρης συναίσθηση της ομάδας για την πραγματικότητα:
Έγινε η δημιουργία μιας συσκευής με τους δικούς μας όρους, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους μας, όπως εμείς θέλουμε. Και φυσικά δεν περιμένουμε από καμία εταιρεία να μας δώσει ότι θέλουμε και έτσι θα βγάλουμε προς τα έξω αυτό το επίτευγμα μαζί.
Το Plasma Active όμως είχε και κάτι ακόμα σημαντικό: εφαρμογές! Τις γνωστές Linux εφαρμογές, οι οποίες μπορούσαν σχεδόν στο σύνολό τους να εγκατασταθούν κανονικά στην mobile πρόταση του KDE (η οποία φυσικά μπορούσε να τρέξει και σε desktops). Όπως γράφαμε τότε (16/10/2012):
Η διεπαφή του Plasma Active One για οθόνες αφής είναι περισσότερο από ένας εκκινητής εφαρμογών. Από την στιγμή που ανάβει η συσκευή, πέρα από το παραδοσιακό πλέγμα εφαρμογών, βλέπετε την οθόνη Δραστηριοτήτων στο τρέχον έργο σας, εργασία ή ιδέα. Με τις Δραστηριότητες, μπορείτε να συγκεντρώσετε όλα τα έγγραφα, ανθρώπους, ιστοσελίδες, μέσα και συστατικά (widget) που σχετίζονται με ένα θέμα σε ένα μέρος, χτίζοντας εξατομικευμένες και διαδραστικές απόψεις της ζωής σας.
Δηλαδή, το KDE είχε κάνει το αυτονόητο που ποτέ δεν κατάφερε η Canonical με το Ubuntu Touch. Να είναι ανταγωνιστικό στον ανταγωνισμό, έχοντας ένα πλήρες πακέτο, το οποίο ήταν και ένα χάρμα οφθαλμών και σε αρκετά σημεία πιο απλό και χρηστικό από το Android. Ψέματα. Ήταν κορυφαίο!
Η προσπάθεια με τα tablet δεν απέδωσε, όχι επειδή δεν υπήρχαν παραγγελίες, μα επειδή ήταν τεχνικά και πρακτικά αδύνατον να προχωρήσει. Αυτό όμως, δεν σήμαινε σε καμία περίπτωση πως η ανάπτυξη της πλατφόρμας για φορητές συσκευές σταμάτησε.
Το Plasma Mobile
Η εξέλιξη ονομάζεται Plasma Mobile, έχοντας πάντα τον ίδιο στόχο, δηλαδή να προσφέρει μια ελεύθερη, φιλική προς τον χρήστη, παραμετροποιήσιμη, και με ιδιωτικότητα πλατφόρμα, για φορητές συσκευές, δίνοντας στον χρήστη πλήρη χρήση της συσκευής του. Οι Linux εφαρμογές προσαρμοσμένες γι’ αυτό και μια σειρά από καινοτομίες με την αιχμή της τεχνολογίας. Όλα αυτά ανακοινώθηκαν με την έλευση του 2017 και με μια prototype έκδοση για πειραματισμό από developers.
Η προσπάθεια είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα και σαφώς έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που απαιτούνται ώστε να μην υστερεί σε τίποτα από τα ανταγωνιστικά, εταιρικά, συστήματα. Τα πράγματα όμως, δεν είναι εύκολα και μια σειρά από δυσκολίες πρέπει να ξεπεραστούν. Οι συσκευές για παράδειγμα. Θα πρέπει να μπορεί να τρέχει σε κάθε συσκευή με Android. Αυτό όμως πρακτικά είναι αδύνατο και κυρίως οφείλεται στις διαφορετικές εκδόσεις των Linux πυρήνων που τρέχουν οι προσαρμοσμένες από τον κατασκευαστή, εκδόσεις των φορητών συσκευών. Και σε αυτό προσθέστε πως τις περισσότερες φορές είναι παλιοί και διαφοροποιημένοι συγκριτικά με τον mainline πυρήνα. Για να το πούμε πιο απλά, τρέχουν κάτι σε «Linux-based», και όχι GNU/Linux.
Και αυτά είναι μόνο η αρχή, αφού οι περισσότερες συσκευές κυκλοφορούν με κλειδωμένο τον bootloader από τον κατασκευαστή, με επιπρόσθετη κρυπτογράφηση των κατατμήσεων συστήματος και των δεδομένων που πρέπει να παρακαμφθούν, φορτώνοντας με περισσότερο όγκο δουλειάς τους προγραμματιστές της ομάδας ανάπτυξης. Δυστυχώς, δεν τελειώνει εδώ, καθώς στην συνέχεια έρχεται το «reverse engineering» εφόσον αυτός ο ελεύθερος Linux kernel θα πρέπει να συνυπάρξει και να συνεργαστεί μαζί με αρκετά στοιχεία λογισμικού κλειστού κώδικα. Και αυτό φυσικά έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του project, καθώς κανένας δεν μπορεί να διασφαλίσει το τι θα κάνουν αυτά τα κλειστά λογισμικά.
Και ωραία, ας πούμε ότι γίνονται όλα αυτά. Τι θα γίνει με το porting; Πώς θα υπάρχουν ενημερώσεις και επιδιορθώσεις σφαλμάτων στις συσκευές που θα το τρέχουν; Ευτυχώς, εδώ τα πράγματα είναι πιο εύκολα, καθώς η Canonical άφησε παρακαταθήκη κάποια ενδιαφέροντα τμήματα από την ανάπτυξη του Touch. Ένα από αυτά είναι και το Halium Project, το οποίο συμβάλλει στο να γίνουν όλα αυτά, απαλλάσσοντας από ένα ακόμα δύσκολο έργο την ομάδα ανάπτυξης.
Μνεία θα πρέπει να κάνουμε και στο εξαιρετικό Kirigami, ένα framework που έχει σχεδιαστεί από την κοινότητα του KDE ούτως ώστε οι εφαρμογές να είναι βελτιστοποιημένες για μικρές οθόνες αφής αλλά ταυτόχρονα να ακολουθούν τα ίδια σχεδιαστικά πρότυπα με τις αντίστοιχες του desktop και να μην μπερδεύουν το χρήστη.
Σήμερα
Πλησιάζουμε το τέλος του 2018 και το όλο πρότζεκτ απασχολεί πλέον πολλά μέλη από διαφορετικούς τομείς του Ελεύθερου Λογισμικού. Ήδη έχουν ανακοινωθεί ορισμένες συσκευές, οι οποίες το τρέχουν ικανοποιητικά.
Η ιστοσελίδα του Plasma Mobile
Κάτσε ρε μάστορα, πώς το δοκιμάζω; Μπορώ;
Ναι, μπορείτε να το δοκιμάσετε ακόμα και σε laptops και αυτό οφείλεται στο Coreboot. Για συντομία και ώστε να γίνει πιο κατανοητό, το Coreboot είναι ένα Linux BIOS, ελεύθερο και απαλλαγμένο από κάθε ιδιοταγή εξάρτηση. Θα ακολουθήσει άρθρο με περισσότερες λεπτομέρειες.
Πηγή άρθρου: https://osarena.net/