Περίληψη προηγουμένου
Στο προηγούμενο άρθρο μιλήσαμε για την τεχνολογική υποδομή που καθιστά δυνατή την εκτέλεση του Plasma Mobile σε μια ευρεία γκάμα συσκευών και επιτρέπει στους προγραμματιστές του KDE να δουλεύουν με πραγματικά κινητά τηλέφωνα. Για το λόγο αυτό επικεντρωθήκαμε στο πρότζεκτ Halium, στο οποίο βασίζονται οι προγραμματιστές για να παρακάμψουν μια σειρά τεχνικών δυσκολιών.
Κινητό με GNU/Linux και δεκαετή υποστήριξη
Εκτός όμως από το πρότζεκτ Halium, πρόσφατα έχουν κάνει την εμφάνιση τους μια σειρά φιλόδοξες προσπάθειες με σκοπό τη δημιουργία μιας GNU/Linux διανομής για κινητές συσκευές. Μια από αυτές τις προσπάθειες που αξίζει σίγουρα την προσοχή μας είναι το postmarketOS.
Το postmarketOS φιλοδοξεί να φέρει στις κινητές συσκευές κάτι που για τους υπολογιστές γραφείου είναι δεδομένο. Μιλάμε για την εγκατάσταση μιας διανομής GNU/Linux σε έναν υπολογιστή παλαιότερης τεχνολογίας και τη συνεχή υποστήριξη του, με συνεχή ενημέρωση του λειτουργικού συστήματος με επιδιορθώσεις ασφαλείας και όχι μόνο. Αυτό λοιπόν που για τα desktop είναι μια καθημερινή συνήθεια, στις κινητές συσκευές, προς το παρόν, φαντάζει υπερβολικά δύσκολο. Ακόμα και οι σύγχρονες κινητές συσκευές έχουν σχετικά μικρό κύκλο υποστήριξης – κάποια λίγα χρόνια στις περισσότερες περιπτώσεις. Ταυτόχρονα, δεν είναι και λίγοι αυτοί που έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα απόδοσης μετά την εγκατάσταση πολλών ενημερώσεων.
Η κοινότητα λοιπόν του postmarketOS στοχεύει στη δημιουργία μιας ελαφριάς διανομής Linux, η οποία θα δέχεται επιδιορθώσεις ασφαλείας για δέκα χρόνια. Βασισμένο στο Alpine Linux (μια διανομή μικρή σε μέγεθος και με έμφαση στην ασφάλεια) εκτός από την εκτεταμένη υποστήριξη ασφαλείας θα επιτρέπει στον χρήστη να χρησιμοποιεί το γραφικό περιβάλλον της επιλογής του. Εννοείται πως δεν περιγράφουμε τίποτα καινούριο. Μιλάμε για την κανονικότητα του desktop, αλλά αυτή τη φορά για κινητά.
Έτσι, οι χρήστες του postmarketOS μπορούν για παράδειγμα να εγκαταστήσουν το Ubuntu Touch (το οποίο έχει αναλάβει η ομάδα του Ubports), το LuneOS UI, το Plasma Mobile ή κάποιο άλλο γραφικό περιβάλλον. Ειδικότερα ως προς το Plasma Mobile, διαβάζουμε στο blog της κοινότητας πως πλέον τρέχει σε μια σειρά πραγματικών συσκευών. Προς το παρόν η εμπειρία χρήσης δεν είναι και η καλύτερη δυνατή, αλλά η αρχή έχει γίνει.
Όσον αφορά τις εφαρμογές, η ομάδα του postmarketOS σκοπεύει να δώσει τη δυνατότητα στους χρήστες να εγκαθιστούν όποια θέλουν από το ευρύ φάσμα των εφαρμογών που τρέχουν σε GNU/Linux. Παρόλα αυτά, για να είναι χρήσιμες θα πρέπει να είναι βελτιστοποιημένες για μικρές οθόνες αφής. Όπως γράψαμε και στο προηγούμενο άρθρο, η απάντηση του KDE σε αυτό το ζήτημα ακούει στο όνομα Kirigami.
Το στοίχημα του Librem5
To postmarketOS όμως δεν αποτελεί τη μόνη πρωτοβουλία με αυτόν τον σκοπό. Αντίστοιχη φιλοσοφία συναντούμε και στην ομάδα του Purism. Ίσως κάποιοι να την έχετε ακούσει πρόσφατα λόγω της προσθήκης της διανομής GNU/Linux που δημιουργεί, του Pure OS, στη λίστα των διανομών που συνιστά το Fress Software Foundation. Αλλά εκτός από το PureOS, η ίδια ομάδα κατασκευάζει μια σειρά laptops, τα Librem, με τα οποία έχει ως στόχο να δώσει και πάλι τον έλεγχο της πληροφορίας και των επικοινωνιών στους χρήστες. Μας συστήνεται ως μια εταιρία κοινωνικού σκοπού (social purpose) και στο πνεύμα αυτό, έχει απαλλάξει τα Librem από τα ιδιοταγή firmware BIOS και UEFI, αντικαθιστώντας τα με το ελεύθερο Coreboot. Επιπλέον, τα ίδια λάπτοπ μπορούν να λειτουργήσουν με “ουδετεροποιημένη” και απενεργοποιημένη την Intel Management Engine (ME). Η Intel ME είναι ένας ξεχωριστός, ανεξάρτητος από τον κύριο, πυρήνας επεξεργαστή ο οποίος αποτελεί ένα κλειστό, μαύρο κουτί με πλήρη έλεγχο στο σύστημά μας. Αποτέλεσμα της δουλειάς του Purism τόσο σε επίπεδο λογισμικού όσο και σε υλικού είναι να έχουμε τη δυνατότητα να αποκτήσουμε ένα λάπτοπ απόλυτα συμβατό με GNU/Linux το οποίο να σέβεται τα δικαιώματά μας στον ψηφιακό κόσμο.
Βάσει αυτών των αρχών, η Purism ολοκλήρωσε με επιτυχία μια crowdfunding καμπάνια με στόχο τη δημιουργία ενός κινητού τηλεφώνου προσανατολισμένου στην ασφάλεια και στη διασφάλιση της ιδιωτικότητας του χρήστη. Το κινητό αυτό, το Librem 5, θα τρέχει μια GNU/Linux διανομή βασισμένη στο Debian και θα βασίζεται στα ανοιχτά πρότυπα, ενώ η ιδιωτικότητα του χρήστη θα διασφαλίζεται μέσω end-to-end κρυπτογραφημένης, αποκεντρωμένης επικοινωνίας.
Παρόλο που η ομάδα του Purism δεν είχε δεσμευτεί ότι θα χρησιμοποιεί το Plasma Mobile ως default χώρο εργασίας, η κοινότητα του KDE στήριξε ενεργά την καμπάνια και συντέλεσε σε ένα βαθμό στην επιτυχία της. Επιπλέον, οι άνθρωποι του KDE και του Purism συμφώνησαν να συνεργαστούν ώστε το Librem 5 να μπορεί να είναι απόλυτα συμβατό με το Plasma Mobile.
Ακόμα κι αν το Plasma Mobile δεν αποτελέσει τον προκαθορισμένο χώρο εργασίας του Librem5, ακόμα κι αν η προσπάθεια δεν στεφθεί από εμπορική επιτυχία, η συμβολή της στο οικοσύστημα του ελεύθερου λογισμικού θα είναι τεράστια. Η δουλειά που γίνεται για τη δημιουργία μιας GNU/Linux mobile διανομής, η κατασκευή της υποδομής που θα επιτρέπει την εγκατάσταση της σε κινητές συσκευές, η δυνατότητα να τρέχουν σε αυτή το Plasma Mobile αλλά και το σύνολο των εφαρμογών του GNU/Linux θα αποτελεί κτήμα της κοινότητας και ίσως να αποτελέσει μια βάση για αντίστοιχα εγχειρήματα στο μέλλον.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
Μιας και ακολουθήσατε ως εδώ το αφιέρωμα στην προσπάθεια του KDE -και όχι μόνο- για κινητά με ελεύθερο λογισμικό, επιτρέψτε μου να παρουσιάσω και μερικούς τρόπους συνεισφοράς στο έργο της κοινότητας. Από τη στιγμή που η διαδικασία ανάπτυξης του Plasma Mobile είναι εντελώς διαφανής, αν θέλουμε να την παρακολουθήσουμε από πολύ κοντά ή ακόμα και να συμμετέχουμε σε αυτήν, έχουμε διάφορες επιλογές.
Αρχικά, μπορούμε να εγγραφούμε στον χώρο συζήτησης της ομάδας ανάπτυξης στο Matrix, είτε μέσω του σχετικού mirror του στο Telegram.
Ένα δεύτερος τρόπος εμπλοκής μας θα μπορούσε να είναι η συνεισφορά μας στο πρότζεκτ Halium. Για να το κάνουμε, δεν έχουμε παρά να μπούμε στο σχετικό αποθετήριο στο GitHub, καθώς ότι αφορά την ανάπτυξή του βρίσκεται εκεί.
Αν τώρα αυτό που θέλουμε είναι να δούμε τον κώδικα του Plasma Mobile, μπαίνουμε απλά στα αποθετήρια git του Plasma. Σε περίπτωση μάλιστα που φτιάξουμε κάποιο patch, το στέλνουμε μέσω του Phabricator. Ο Phabricator είναι το σύστημα στο οποίο γίνεται η ανάθεση των εργασιών, η σχετική συζήτηση και το review των patches από τους προγραμματιστές του KDE.
Τέλος, για οτιδήποτε αφορά το Plasma Mobile, το KDE αλλά και το ελεύθερο λογισμικό γενικότερα, μπορείτε να συζητήσετε στο KDE el, στα παρακάτω κανάλια που είναι συνδεδεμένα και συγχρονίζουν μεταξύ τους:
- Matrix: #kde-el:matrix.org. Άμεσα μέσω Riot.im.
- ΙRC: #kde-el στο freenode. Συνδεθείτε άμεσα online.
- Telegram: Kde el
Επιτέλους τέλος. Ή μήπως τώρα αρχίζουν όλα;
Κλείνοντας τη σειρά των άρθρων για το Plasma Mobile δεν μπορώ παρά να τονίσω τη σημασία της εμπλοκής της ευρύτερης κοινότητας του ελεύθερου λογισμικού τόσο στο εγχείρημα της κοινότητας του KDE όσο και των αντίστοιχων προσπαθειών προς την ίδια κατεύθυνση. Κάθε συνεισφορά, είτε αφορά προγραμματισμό και testing, είτε μεταφράσεις και συγγραφή documentation είτε απλά διάδοση των έργων της κοινότητας, έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία. Έχοντας διδαχτεί από τα λάθη του παρελθόντος, επιλέγοντας τη συνεργασία αντί του κατακερματισμού σε πολλά απομονωμένα έργα, το μέλλον δείχνει ευοίωνο.
Το άρθρο «Η πρόταση του KDE για κινητά τηλέφωνα με ελεύθερο λογισμικό (μέρος 3)» δημοσιεύτηκε στο opensource.ellak.gr από τον dimkard.
